درمان عسلی با دکتر زنبور

نمدار درختی است که استفاده گوناگونی از آن می شود و فواید زیادی دارد.

برخلاف تصور بسیاری از مردم که گل‌های زیبا و معطر را مختص بوته‌ها و درختچه‌ها می‌دانند، در جنگل‌های شمال ایران، درختی بزرگ به نام نَمدار وجود دارد که عطر گل‌های زرد رنگ آن، زنبور عسل را به خود جلب می‌کند.

نمدار درختی از تیره Tiliaceae است که با وجود گسترش زیاد در جنگل‌های شمال و معطر بودن گل‌های آن، هنوز ارزش‌های زیبا شناختی آن بی‌استفاده مانده است . این در حالی است که در کشورهای اروپایی، نمدار حتی در پارک ها و حاشیه خیابان ها کاشته می‌شود.

نمدار از نظر حجم، هفتمین گونه جنگل‌های شمال است و در سرتاسر جنگل‌های شمال از جلگه تا ارتفاعات و ازشرق تا غرب می‌روید البته این درخت، نیمه سایه ‌پسند است و در دامنه‌های غربی و شمالی جنگل‌های شمال، بیشتر دیده می‌شود. این گونه علاوه بر جنگل‌های شمال، در جنگل‌های اَرَسباران، واقع در آذربایجان‌شرقی هم دیده می‌شود. این نکته قابل ذکر است که برگ نمدار، مطلوب دام است و برای همین بسیاری از پایه‌های آن در مناطق جلگه‌ای نابود شده است.
نمدار، اغلب در حاشیه دره‌های خشک و مرطوب و زهکشی شده می‌روید و گاه، در اطراف دره‌ها به صورت نوار خالص دیده می‌شود. پوست تنه آن در درختان جوان، صاف و خاکستری و درختان مسن، تیره رنگ و دارای سوراخ‌های مشخصی است. گل نمدار، زرد رنگ است و دمگل بسیار بلندی با یک برگه دارد و عسل خوبی از گل‌های معطر آن به دست می‌آید. این گل خاصیت دارویی دارد که به صورت دم کرده مصرف می‌شود و در اروپا، با نام “چای زیزفون” طرفداران زیادی دارد.

 

 

بذر نمدار مانند گونه وَن، دوره خواب دارد و یک سال در خواب می‌ماند و در سال بعد سبز می‌شود که با روش‌هایی می‌توان از مشکل‌زا شدن این ویژگی جلوگیری کرد:

• یک روش این است که بذر را به جای اواخر شهریور، در اواخر مرداد که نارس است بچینیم و در همان زمان بکاریم.
• راه دیگر آن است که در سال هایی که بذر دهی فراوان است، بذرهای مازاد را در میان لایه‌های ماسه و درون جعبه‌هایی نگهداری کنیم که در این حالت، تا یک سال می‌توان بذر را نگه داشت.
  در مجموع تولید نهال نمدار به دلیل داشتن دوره خواب و نیز پوکی خیلی از بذرها، کم است.

نمدار به اسیدیته خاک، چندان حساس نیست و تولید نهال آن از ابتدای شروع جنگل کاری در جنگل‌های شمال در 40 ?سال قبل، مورد توجه بوده است. نهال نمدار را در اکثر مناطق می‌توان کاشت ولی نهال باید از بذرهای به دست آمده از همان منطقه باشد تا ناسازگاری به وجود نیاید. تعداد بذر نمدار در هر کیلوگرم ?10? هزار عدد است و برای تکثیر، در خزانه کاشته و سپس به صورت «ریشه لخت» به عرصه منتقل می‌شود. تلفات نهال‌های نمدار در جنگل کاری‌ها، در حد متعارف یعنی ? 10?درصد است و فاصله کاشت نهال‌ها ? 2?در? 2?متر است و اغلب در پایین بند و میان بند کاشته می‌شود. نمدار تا ارتفاع 2000 متری از سطح دریا کاشته می‌شود و تا حدی رطوبت پسند است. میانگین رشد قطری نمدار نیم سانتی‌متر و رشد ارتفاعی آن ?60? سانتی متر در سال است.
چوب آن از نظر صنعتی و تجاری، خیلی با کیفیت است و در مصارف روستایی، برای ساخت طَبَق، چمدان، صندوق، ستون خانه و کندوی زنبور عسل استفاده می‌شود و البته به دلیل داشتن چوب مرغوب و زیبا و خوش کار، زیاد قاچاق می‌شود.

در کشور ترکیه نمدار در حاشیه بسیاری از خیابان‌ها کاشته می شود و مانند برخی دیگر از گونه‌های جنگلی، همچون ون، بلوط، انجیلی و داغداغان برای فضای سبز، مناسب است.
این ایراد که ارتفاع زیاد درخت نمدار باعث برخورد شاخه‌های آن به سیم‌های برق و خانه‌های مردم در طبقات بالامی‌شود، ناوارد است. این درخت، به اندازه چنار است و چنین اشکالاتی در مورد چنار هم وجود دارد ولی کاشته می‌شود.

 

 

خواص نمدار

• عسل به دست آمده از گل این درخت خاصیت دارویی دارد. عسل، گل و برگ های جوان آن سرشار از آنتی اکسیدان است. فلاوانوئید موجود در شکوفه های این درخت به طور مستقیم روی غدد عرق اثر می گذارد.
• ارزشمندی‌های نمدار در چوب مرغوب و گل‌های معطرش خلاصه نمی‌شود. بلکه خواص دارویی هم دارد و از این نظر جزء گیاهان دارویی جنگل‌های شمال محسوب می‌گردد.
• گل آذین نمدار دارای اسانسی است که براثر تقطیر با آب، از آن به دست می‌آید.
• نمدار علاوه بر داشتن تانَن و موسیلاژ و قند، ضد تشنج و آرام‌کننده است.
• اسانس آن با داشتن اثرکاهش ‌دهنده گلبول‌ها و کم‌کننده حالت چسبندگی و قابلیت انعقاد خون، باعث رقیق شدن خون و کاهش آن در عضو بر افروخته می‌شود.
• دم کرده گل نمدار به صورت غرغره برای رفع ‌التهاب مخاط دهان مفید است و چوب قسمت سطحی آن، مجاری عروق خونی قلب را باز می کند و برای درمان آنژین صدری کاربرد دارد.
• استحمام در وان محتوی دم کرده گل نمدار و آب گرم، ضد تشنج و محرک و آرامش بخش است.
• غرغره کردن مخلوط دم کرده گل نمدار و جوش شیرین برای لوزه های ملتهب مفید است.
  برای تهیه دم کرده این گل برای غرغره کردن، 25گرم گل را به 250میلی لیتر آب جوش و 5گرم جوش شیرین اضافه کنید.
• مخلوط دم کرده آن با گل گندم، تیرگی دورچشم را کاهش می دهد.
• برای تهیه مسکن، 20گرم گل را به یک لیتر آب جوش اضافه کنید و یک فنجان قبل از شام و یکی قبل از خواب بنوشید.
• دم کرده آن را می توان به کرم صورت افزود. زیرا باعث بازسازی پوست، کاهش پف چشم و ورم می شود.برای کاهش پف زیر چشم، پنبه آغشته به دم کرده آن را به مدت 20دقیقه روی چشم قرار دهید.
• دم کرده گل آن، عضله را شل می کند، اضطراب و اختلال خواب را رفع می کند.
• گل این درخت، درد معده را تسکین می دهد و نفخ را برطرف می کند.
• برای درمان سرفه یا سرماخوردگی دم کرده آن را روزی 3بار میل کنید.
• دم کرده آن برای افرادی که به بیماری قلبی مبتلا هستند، توصیه نمی شود.

شبدر گیاهی می باشد که با اسم های دیگری مثل ذرق، شرویت، ادقوقو و… معروف است. طبع این گیاه گرم و خشک می باشد و خواص فراوانی دارد. با رویال همراه باشید.

این گیاه جزء خانواده تریفولیم (Trifolium) و مهم‌ترین گیاهان علوفه‌ای خانواده لگومینز (Leguminous) در نواحی معتدل و مرطوب می باشد که ازحیث علوفه‌ای و چراگاهی دارای ارزش فراوانی می باشد و در غذای دام‌ها نقش مهمی دارد. شبدرها گیاهی سه برگچه‌ای هستند به همین خاطر اسم علمی آنها از دو کلمه لاتین “Tria” به معنی سه و “Folia” به معنی بر گچه‌ای گرفته شده است. تعداد گونه‌های شبدر در دنیا حدود 300 گونه ذکر شده که از این تعداد 25 گونه از نظر کشاورزی مهم است که از این تعداد فقط 9 گونه آنها از جمله شبدر زیر زمینی به صورت تجارتی کشت می‌شوند. بیشترین پراکنش ( میزان پراکندگی ) این گیاه در منطقه مدیترانه است، به طوری که در منطقه اورآسیا ( اروپا و آسیا ) 160-150 گونه، آمریکا 65-60 گونه و در آفریقا 30-25 گونه گزارش شده‌است.
در ایران 54 نوع شبدر موجود است که از این تعداد دو نوع شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum) و شبدر برسیم (Trifolium alexandrium) به شکل وسیع کاشت می گردند.

این گیاه در گذشته یکی از پرکاربردترین گیاهان دارویی در طب سنتی بوده و امروزه نیز جایگاهی به مراتب والاتر از گذشته را کسب کرده و همچنان در مقابل مکمل های غذایی مصنوعی و غیر طبیعی که برای درمان کم خونی مورد استفاده قرار می گیرند ، برتر است .

خواص گیاه شبدر

چون این گیاه پرکاربردتر از گیاهان دارویی دیگر در بین گیاهان طب سنتی است بنابراین جایگاه به مراتب والاتر از گذشته دارد در حالی که بعضی از افراد با شنیدن اسمش دچار ناراحتی می شوند ولی در عوض نمی‌دانند که چه خاصیت شگفت‌ انگیزی دارد.

• خواص درمانی این گیاه در نوع خود بی‌نظیر بوده و با داشتن ویتامین‌هایی چون A و C، ریبوفلاوین و نیاسین آرامش‌بخش اعصاب و در درمان افسردگی مفیده بوده و می‌توان در مکمل‌های غذایی هم از این گیاه استفاده کرد.
• خواص درمانی این گیاه بیشتر در درمان کم‌خونی و پلاکت‌ پایین، تصفیه کننده خون و تنظیم فعالیت‌های کبدی‌،‌ بدخلقی ناشی از علائم یائسگی مورد استفاده است و چون در آن آنتی‌اکسیدان به مقدار کافی وجود دارد خاصیت ضد سرطانی نیز دارد و در پیشگیری از بروز چین و چروک زودرس در پوست و پیشگیری از پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی به کار می رود.
• از عصاره شبدر می توان سرمه آماده کرد . برای چشم بسیار مفید می باشد . بذر این گیاه را جهت درمان کک و مک صورت مصرف وتوصیه می نمایند .
• شبدر ضد تشنج می باشد و شکوفه های آن از نفس تنگی جلوگیری می کند و اگر نگران سکته قلبی هستید شبدر را مصرف نمایید.
• برای خلاصی از سرفه شبدر تازه را با مخلوط عسل میل نمایید یا شبدر خشک را با آب جوش دم کرده و با عسل شیرین کنید و مصرف نمایید.
• روغن گرفته شده از آن جهت درد مفاصل مفید است.
• افرادی که از میگرن رنج می برند از دم کرده آن استفاده نمایند.
• برای جلوگیری از ریزش مژه و ابرو شبدر خشک را با گلاب مخلوط و به موضع بمالید.
• افرادی که یبوست دارند از شبدر تازه مصرف نمایید.

 

 

شبدر قرمز

شبدر قرمز Red Clover Trifolium pratense یک گیاه همیشگی است که به طور معمول در اروپا، آسیا و آفریقا رشد می کند و بومی آمریکای شمالی می باشد و می تواند حدود 30 تا 70 سانتی متر ارتفاع داشته باشد و دارای گل های لوله ای شکل صورتی – بنفش می باشد. به عنوان غذایی برای چرای دام ها و به عنوان یک کود کشاورزی غنی از نیتروژن است.

خواص شبدر قرمز

• شبدر قرمز از گذشته های دور در چین، اروپا و روسیه برای درمان سنتی بسیاری از بیماری ها به کار می رفت. درمان بیماری هایی مثل آسم، بیماری های مزمن کبد و دستگاه گوارش، ناراحتی های چشمی و سوختگی از آن جمله بودند.
• اعتقاد بر این است که شبدر قرمز به تصفیه ی خون از طریق بهبود چرخه های تولید ادرار، مخاط و صفرا کمک می کند.
• پماد (مرهم) شبدر قرمز به طور سنتی برای درمان بیماری های پوستی مثل اگزما و پسوریازیس به کار می رود. نمونه هایی نیز از استفاده از شبدر قرمز برای درمان سرفه های کوتاه مدت کودکان موجود است.
• یک منبع سرشار از ایزوفلاوون، فورمونکتین، بیوکانین A، دیادزین، جنیستین است که هورمون های طبیعی به شمار می روند.
• آزمایشات کلینیکی نشان می دهد که عصاره شبدر قرمز می تواند برای درمان گر گرفتگی مرتبط با یائسگی مفید باشد. به علاوه می تواند برای زنانی که از درد سینه رنج می برند استفاده شود.
• مشخص شده که شبدر قرمز اثر مثبتی بر فشار خون بالا دارد.
• مدارک خوبی وجود دارد که شبدر قرمز می تواند به بهبود پوکی استخوان کمک کند.
• طبق آزمایشات کلینیکی ، شبدر قرمز ضرری برای بافت های رحم و سینه ندارد. به علاوه شبدر قرمز یک ترکیب هورمونی طبیعی است. شامل ویتامین های ضروری، مواد معدنی مثل کلسیم، کروم، نیاسین، فسفر، پتاسیم، تیامین، منیزیم و ویتامین C می باشد.
• سیستم ایمنی بدن را قوی می سازد.
• برای سلامت قلب موثر است.
• سبب از بین رفتن ویروس و باکتری می گردد .

شبدر آبی

گیاهی خودرو ، آبزی خزنده و ضخیم می باشد. برگ و ساقه های گل دار تا ارتفاع 30 سانتی متر رشد می نماید. برگ های آن سه تایی و با دمبرگ دراز هستند. هربرگچه آن به شکل تخم مرغ می باشد، در نوک ساقه یک گل آذین پر گل هرمی موجود است. گل های آن به رنگ سفید مایل به صورتی، با پنج گلبرگ پوشیده از کرک های دراز می باشد و در فاصله ماه های فروردین تا خرداد گل های آن قابل مشاهده هستند.

 

 

خواص شبدر آبی

شبدر آبی دارای یک ماده تلخ و احتمالا یک ساپونین می باشد و ترشح شیره های گوارشی خصوصا شیره های معدی را تحریک می نماید. گاهی تب هم می باشد. معمولا جوشانده شبدر آبی (بر روی2-3 قاشق غذاخوری از گیاه پودر شده آب سرد ریخته آن را بجوشانید و بگذارید خنک گردد) را به جهت اختلالات معده، بی اشتهایی و ضعف عمل دستگاه گوارشی استفاده می کنند.

تفاوت شبدر و یونجه

تمام شبدرها در آب و هوای خنک بهترین عملکرد را دارند. در بین شبدرها شبدرسفید از همه مقاوم تر است. میزان قند در شبدرها بیش از یونجه‌است و سطح برگ بیشتری نسبت به یونجه دارند اما مقاومت شبدرها به شوری کمتر از یونجه است و نیاز آبی شبدرها نیز کمتر از یونجه است. البته باید توجه داشت که شبدرها به لحاظ کمیت تولید در سطح پایین تری از یونجه قرار دارند و میزان مواد غذایی قابل هضم یونجه از شبدرها بیشتر است.
به صورت کلی تفاوت شبدرها با یونجه این است که:

• برگ یونجه بیضی شکل ولی برگ شبدر گلابی شکل است.
• رنگ برگ‌ها در شبدر سبز و شفاف و در یونجه سبز تیره است.

طرز تهیه جوانه شبدر

ابتدا 100 تا 250 گرم دانه شبدر را پاک کرده و شستشو دهید ، در ظرف آب خیس نموده و در جای خنک و دور از نور زیاد گذاشته و روزانه یک تا دو بار آب آن را عوض کنید. پس از حدود دو روز خیس بودن ، آنها را داخل آبکش ریخته و دستمالی مرطوب روی آنها قرار دهید و سطح دستمال را مرطوب نگاه دارید ، این عمل را تا زمانی که جوانه سر از پوسته دانه بیرون بزند ادامه دهید، اگر مراقبت های لازم را انجام دهید ظرف 3 الی 5 روز با توجه به نوع دانه ، جوانه ها آماده میگردد. بعد از اینکه جوانه آماده شد در یک ظرف در بسته در یخچال نگهداری کنید.

 

 

روش مصرف

روش اول : یکی از روشهای استفاده به این صورت است که می توانید جوانه تازه را هر وعده یک قاشق مرباخوری بعد از اینکه خوب جویده شد میل کنید.

روش دوم : هر زمان سالاد تهیه می کنید مقداری از آنرا به سالاد اضافه و نوش جان کنید.

روش سوم : جوانه شبدر را پس از خشک کردن آسیاب کنید واز آن به همراه سبزیجات و سایر جوانه ها سوپ جوانه تهیه کنید که فوق العاده پر خاصیت می باشد.

عوارض ( موارد احتیاطی و منع مصرف )

مواد (به اصطلاح ضد تغذیه) موجود در شبدر می‌توانند برای انسان خواص دارویی داشته باشند و مفید باشند مثلاً فورمونتین موجود در شبدر قرمز از ارزش دارویی خاصی برخوردار است. آزمایش انجام گرفته در سال 2010 نشان داده‌است که فورموننتین می‌تواند از رشد سلول‌های سرطان سینه در زنان جلوگیری کند، اما مصرف آن سبب مشکلات جنسی در مردان می‌شود.

اثرات جانبی شبدر قرمز بسیار کم و ضعیف است؛ زودرنجی، تغییرات در قاعدگی زنان و افزایش وزن از آن جمله است.

مصرف عصاره ی شبدر قرمز با داروهای رقیق کننده ی خون مثل وارفارین و درمان های هورمونی تداخل می کند، اما این مسئله هنوز به وسیله نتایج تجربی ثابت نشده است.

گرچه مدرکی برای نگرانی وجود ندارد، اما سفارش شده که عصاره شبدر قرمز در زنانی که سابقه ی سرطان سینه دارند، به کار نرود.

زنان باردار و شیرده نباید از شبدر قرمز استفاده کنند.

به طور کلی توصیه می شود در استفاده از مصرف شبدر، آن را به صورت متعادل مصرف نمایید.

گون گیاه بنشنی است و برای سلامت قلب و ایمنی بدن بسیار مفید می باشد.

این گیاه سرشار از آنتی اکسیدان می باشد که باعث مهار رادیکال های آزاد در بدن می شود. در بدن رادیکال های آزاد باعث آسیب رسانی به سلول ها می شوند و ارتباط شدیدی با پیر شدن و مشکلاتی که در دوران پیری گریبان گیر انسان می شود دارد.

گَوَن ( Astragalus spp ) از تیره نخود است. گیاهی است از خانواده Leguminoseae که تولید مثل آن از شیوه بذر صورت می‌گیرد. گون‌ها گیاهانی یک‌ساله یا دائمی‌اند که ارتفاع آن تا 75 سانتیمتر می‌رسد. در ایران بیش از دویست گونه گون می‌روید. ساقه‌های رشد یافته آن به رنگ بنفش تیره است. برگهای آن مرکب از برگچه‌هایی است که به صورت متقابل به تعداد 11 تا 30جفت در محور هر برگ قرار گرفته‌اند. گلهای ان معمولاً به رنگ ارغوانی، گاهی آبی یا سفید بوده، نزدیک به انتهای شاخه‌های گل دهنده قرار دارند.

این گیاه به دو صورت بوته‌ای و علفی دیده می‌شود در برابر خشکی مقاوم و در خاک های شور به خوبی رشد می‌کند و دارای بوی تند سلنیوم می‌باشد. گون از علف‌های هرز مناطق کویری و زمین‌های بایر و مزارع نیشکر و چغندر قند محسوب می‌شود، همچنین بسیاری از گون‌ها سمی بوده و باعث مسمومیت گاوها، گوسفندان و اسب‌ها می‌شوند. گونه دارویی گون گل‌هایی به رنگ صورتی، قرمز، آبی، بنفش و یا سفید دارد. در طول فصل رویش گون، ماده سمی گلوکوزید تولید می‌شود که باعث ایجاد اختلالات تنفسی و فلج حیوانات می‌شود. از گونه‌های دیگر این جنس می‌توان A.alpinus ,A.cicer ,A.pendulilorus ,A.arenarius ,A.norvegicus را نام برد.

 

 

خواص گون

• تحقیقات نشان داده که گون می تواند ریه ها، کبد و دستگاه مجاری ادراری ضد عفونی کند. بسیاری از پزشکان قلبی آنرا به بیماران خود توصیه می کنند.
• کمک به هضم غذا
• ریشه آن در درمان عوارض جانبی شیمی درمانی موثر است.
• مصرف ریشه آن خواص ضد اضطرات و آرام شدن اعصاب را دارد.
• این گیاه مغز استخوان را تقویت و بدن انسان را از عوامل بیماری‌زا محافظت می‌کند.
• تحقیقات نشان داده یکی از آن افزایش فعالیت سلول‌های ایمنی و در حقیقت تحریک سیستم ایمنی بدن است.
• مصرف این گیاه برای طحال مفید است.
• ریشه آن دارای توانایی مهار رشد تومور است.
• استفاده از ریشه این گیاه برای درمان افراد دارای بیماری قند و نفریت مفید است.
• گون معمولا در ترکیب با دیگر گیاهان دارویی استفاده می‌شود. برای مثال آن را همراه با برگ نو درخشان (Ligustrum lucidum)، برای درمان سرطان سینه، سرطان گردن و ریه به کار می‌روند.
• این گیاه برای سرماخوردگی، عفونت‌های تنفسی فوقانی، آلرژی‌ها، فیبرومیالژیا (بیماری سندرم درد اسکلتی-عضلانی مزمنی است که با درد منتشر، نقاط حساس، خستگی و اختلال خواب مشخص می‌شود)، کم خونی، ایدز HIV / AIDS، برای بیماری سندرم خستگی مزمن (CFS)، بیماری‌های کلیوی، دیابت و قند خون و فشار خون بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• گیاه گون در طب سنتی چینی در طول قرن ها استفاده شده است. ویژگی فوق العاده گیاه گون این است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود. اما برای درمان سایر مشکلات از قبیل بیماری های قلبی نیز از آن استفاده شده است.

کتیرا

به طور کلی قسمت‌های مورد استفاده دارویی این گیاه شامل صمغ ( کتیرا ) و ریشه گیاه است و از شهد گل‌های آن نیز عسل گون تهیه شده که خواص درمانی و ارزش غذایی بی‌شماری دارد و برای سلامت و ایمنی بدن بسیار مفید می‌باشد.
مهمترین محصول گیاه گون کتیرا نام دارد. کتیرا به ترشحات صمغی خشک شده که در اثر خراش دادن قسمت پایینی ساقه گیاه گون به‌دست می‌آید گفته می‌شود. کتیرای خوب کتیرایی است که از شاخه‌های قدیمی گیاه به دست می‌آید. هرچه کتیرای حاصل شده شفافتر، بی‌رنگ و نازکتر باشد دارای کیفیت بهتر و قیمت گرانتری است.

 

 

خواص کتیرا

• پاکسازی کبد یکی از خواص کتیرا است.
• کتیرا برای درمان عفونت دندان و لثه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• از کتیرا در فرآورده‌های سرماخوردگی به عنوان نرم کننده و ضد سرفه استفاده می‌شود.
• ترکیبب کتیرا یکی از بهترین مواد شوینده موی سر است، همچنین کتیرا برای حالت دادن و نرم کردن مو بسیار مفید می‌باشد.

خواص عسل گون

شهد جمع آوری شده گل های این گیاه توسط زنبوران عسل علاوه بر خواص عمومی عسل دارای ویژگی های منحصر بفرد زیر می باشد:

• درمان پوکی استخوان
• پادرد، کمردرد و دردهای مفاصلی
• تقویت اعصاب

عوارض گون

علی‌رغم گسترده بودن خواص گون و عوارض جانبی کم این گیاه، مصرف بیش از حدش باعث آسیب رساندن به سیستم ایمنی بدن می‌شود. زنان باردار و افرادی که دارای بیماری لوپوس و یا سایر بیماری‌های خود ایمنی هستند، بایستی از مصرف گون خودداری نمایند. قابل ذکر است که عسل گون هیچ کدام از عوارض بالا را ندارد، زیرا توسط زنبور عسل فقط شهد آن برداشت شده است و طی تحولاتی که در بدن زنبور عسل به وجود می‌آید عوارضی که مصرف گیاه خالص می‌تواند داشته باشد را عسل گون نخواهد داشت.

زنبورداری آذر ماه زمان آسایش زنبورها است . زمانیست  که نه زنبورها با طبیعت کاری دارند و نه طبیعت با زنبورها.

 در زنبورداری آذر ماه پرواز به خارج از کندو تنها در روزهای گرم و آفتابی برای دفع مدفوع انجام می گیرد که مدتش هم همیشه کوتاه است. تنها کاری که زنبورها در این ماه برای انجامش کندویشان را ترک می کنند. زنبوردار در چنین روزهایی باید از آویختن پارچه های سفید روی سیم یا طناب به منظور خشک کردنشان پس از شستن آنها خود داری کند و این وضع را به همسایه های نزدیکش نیز اطلاع دهد تا آنها هم این اشتباه را نکنند. زیرا زنبورها پارچه های سفید را برای دفع مدفوع ترجیح می دهند و مدفوعشان را رویشان خالی و پارچه را پر از لکه می کنند. متاسفانه این لکه ها به آسانی پاک نمی شوند و از بین بردنشان کار سختی است.

هنگام بارش برف در زنبورداری آذر ماه وظیفه زنبوردار چیست ؟

اولین برف سال معمولا در نیمه دوم زنبورداری آذر ماه می بارد و اغلب سوراخ های پرواز را مسدود می کند که زنبوردار باید فوری سوراخ های پرواز را با جارو یا انگشت باز و این کار راحتی به فردا هم موکول نکند. همین سهل انگاری کوچک ممکن است باعث تلف شدن تعدادی از جمعیت ها گردد. هرگاه برف سوراخ پرواز را مسدود کند تنفس جمعیت با استفاده از سوراخ های ریز موجود در برف تنها کمی دشوار می شود ولی بدی اصلی کار در اینست که به زودی هوای گرم داخل کندو سطح داخلی برف های مجاور به سوراخ پرواز را آب می کند. این آب در سرمای شدیدتر شب تبدیل به یخ می شود. یخ هم همان طورکه می دانید خلل و فرج و یا سوراخ های ریز برای عبور هوا ندارد. در نتیجه جمعیت در داخل کندو پس از مدتی کوتاه خفه می شود. بنابراین بعد از هر برف مهمترین وظیفه زنبوردار پاک کردن فوری سوراخ های پرواز کندو است.

طرز زندگی جمعیت ها در سرمای زمستان در زنبورداری آذر ماه

بدین طریق است که زنبورها داخل کندو به صورت گلوله ای در اطراف قاب های پر از عسل در می آیند. گرما در مرکز این گلوله حدود  18 تا 20 درجه است. زنبورهایی که داخل گلوله هستند پس از گرم شدن جای خود را با زنبورهایی که در سطح خارجی گلوله می باشند و با هوای نسبتا سرد داخل کندو تماس مستقیم دارند عوض می کنند تا آنها هم به نوبه خود گرم شوند. این زنبورها نیز پس از گرم شدن جایشان را با زنبورهای سرد دیگر عوض می کنند. این کار تمام مدتی که هوا سرد است ادامه دارد زمانی که آنها به صورت گلوله در می آیند می گوییم زنبورها به خوشه رفته اند. جای ملکه همیشه در مرکز یا نزدیکی های مرکز گلوله است. حرکت دوم  زنبورها برای دسترسی داشتن به عسل است که دسته جمعی و بدین طریق انجام می گیرد. پس از تمام شدن همه عسل در منطقه ای از شان که خوشه زمستانی آنجا قرار گرفته است همه زنبورهای خوشه به آرامی ولی با هم چند سانتیمتر روی همان شان به جلو می روند تا منبع غذایی تازه و دست نخورده دیگری را در اختیار گیرند و بتدریج مصرف نمایند. بعد از اتمام عسل این نقطه باز هم دسته جمعی چند سانتیمتر جلوتر می روند. در جریان زمستان آنقدر به این کار ادامه می دهند تا به آخر همان شان برسند. آنگاه باز دسته جمعی خود را به قاب پر از عسل مجاور انتقال داده ولی این بار بعد از تمام شدن عسل این نقطه چند سانتیمتر به عقب می روند. باز هم بتدریج آنقدر عقب می روند تا عسل این قاب نیز تمام شود و همین طرز حرکت را با سایر شان های پر از عسل در تمام مدت زمستان ادامه می دهند.

زنبور ها در سرما ، داخل خوشه زمستانی دو نوع حرکت را انجام می دهد:

•  حرکت انفرادی هر یک از زنبورها در داخل خوشه. از سطح خوشه به داخل آن و از داخل خوشه به سطح.
• حرکت دسته جمعی خوشه روی هر قاب و از یک قاب به قاب دیگر.

زمستانگذرانی زنبوران عسل در زنبورداری آذر ماه

زنبورها گرمای لازمه خوشه اشان را با خوردن عسل ایجاد می کنند و از آنجائی که به صورت گلوله در می آیند قادرند گرمای ایجاد شده را داخل گلوله اشان حبس نموده و مانع خروج و از دست رفتنش گردند. طبق همه حساب های ریاضی و فیزیولوژی بدین طریق موفق می شوند که کمترین مقدار عسل ممکنه برای گرم شدن و زنده ماندن و زندگی در زمستان مصرف نمایند. همان طوریکه در بالا ملاحظه کردید تا زمانی که زنبورها عسل کافی در اختیار داشته باشند شدیدترین سرما نمی تواند صدمه ای به آنها بزند چون قدرت کنار آمدن با آن را دارند. آنچه به آنها صدمه زده و می تواند حتی تمام زنبورهای یک جمعیت را تلف کند جریان هوا ( کوران ) می باشد که زنبور در مقابل آن هیچ نوع مقاومتی ندارد. به همین دلیل توصیه می شود که هنگام تمیز کردن کندوها با کمال دقت باید مواظب بود که درزها و سوراخ هایی نداشته باشند. اگر داشتن باید آنها را مسدود نموده و یا کندو را عوض کرد.

 مدیریت زنبورستان در زنبورداری آذر ماه

کنترل هفته ای یکبار سوراخ های پرواز به زنبوردار امکان می دهد اوضاع داخلی کندوهایش را حدس بزند. در صورتی که بعضی از جمعیت ها و زنبورهایش را ناراحت روی تخته پرواز دید شماره کندویش را یاد داشت کرده و در اولین فرصت که هوا گرم تر از 10 درجه شد آن را باز کرده و به سرعت وضع داخلیش را بررسی نموده و کمک لازمه را در اختیار آن جمعیت قرار دهد. مدت بررسی هر کندو باید خیلی کوتاه بوده و مثلا از 2 دقیقه تجاوز ننماید.
اگر مدت زیادتر باشد گرمای داخلی کندوها باز هم بیشتر پایین می آید. زنبورها برای اینکه گرمای داخلی را به حد اولیه برسانند ناچارند مقدار زیادتری از عسل های ذخیره زمستانیشان را خورده و در بدنشان تبدیل به گرما نموده و داخل کندو پخش کنند تا هوای داخلی دوباره گرم و متعادل گردد.بدین طریق باز مقدار بیشتری از عسل مصرف می کنند که این به ضرر زنبوردار و جمعیت است. اصلا این قاعده کلی است که زنبورها هر باز کردن سر کندو را با خوردن مقداری عسل پاسخ می دهند. بنابراین به صرف زنبوردار است که چه در تابستان و چه در زمستان تا آنجا که برایش ممکن است از این کار اجتناب ورزد و تنها هنگامی سر کندو را باز کند که واقعا لازم باشد.
عده ای از زنبورداران کندوهایشان را زیر سقفی که از قبل برای همین منظور ساخته و آماده نموده اند می گذارند تا باران و برف روی کندوها نریزد که البته این کار خیلی بهتر هم هست چون علاوه بر اینکه پاک کردن برف از روی کندوها دیگر لزومی ندارد. در تابستان هم در مدتی که کندوها هنوز مهاجرت داده نشده اند سایه بان خوبی برایشان می باشد و زنبوردار مجبور نیست برای کار کردن با زنبورها در وسط آفتاب مرتب عرق بریزد.

چکیده کارهای در زنبورداری آذر ماه :

• همه زنبورها در نقاط سرد سیر کشور در خوشه زمستانی زندگی می کنند. تنها روزهائی که گرمای هوا از 8 درجه بیشتر شود کندو را ترک کرده به سرعت دفع مدفوع نموده و فورا به کندو برمی گردند.
• اولین برف در نیمه دوم زنبورداری آذر ماه می بارد. فوری سوراخ های پرواز را پاک کنید.
• زنبورها شدیدترین سرما را تحمل می کنند ولی کوچکترین جریان هوا ( کوران ) می تواند آنها را تلف کند.
• از مطالعه کتاب های خوب زنبورداری غفلت نکنید. زنبورداری آذر ماهیکی از بهترین زمان ها برای مطالعه زنبوردار
• به سوراخ های پرواز هفته ای یکبار دقت کنید. در صورت مشاهده وضع غیر طبیعی شماره کندو را یادداشت نموده و در ساعات گرم یک روز آفتابی آن را به سرعت کنترل و رفع نواقص نمائید.

در زنبورداری آبان ماه هوا در ایران مرکزی بتدرج سرد می شود به طوریکه در اغلب نقاط زنبورها از نیمه دوم این ماه کم کم به خوشه زمستانی می روند.

فقط بعضی از روزها که هوا آفتابی و کمی گرم تر شده باشد از موقعیت استفاده کرده خوشه زمستانی و کندوهایشان را ترک می کنند و پرواز کوتاه مدتی برای دفع مدفوعشان انجام می دهند. در شمال ایران هنوز هوا آنقدر سرد نشده که زنبورها را به خوشه زمستانی بفرستد. کمی دیرتر یعنی در آذر ماه ممکن است برای مدت کوتاهی به خوشه بروند . اغلب سال ها اصلا به خوشه نمی روند چون هوای زمستانی منطقه ملایم است.
فقط روزهایی که برف روی زمین نشست خوشه زمستانی به مدتی کوتاه تشکیل می گردد ولی به محض آفتابی شدن هوا حتی در حالی که برف نسبتا زیادی هم روی زمین نشسته خوشه باز شده و زنبورها به خارج از کندو می روند و پروازمی کنند. تخم ریزی ملکه هم بعضی از سال ها در شمال قطع نمی گردد و ملکه در زمستان با نسبت خیلی کمتر از بهار و تابستان به تخم ریزیش ادامه می دهد. در روزهای برفی به مدت کوتاه تخم ریزی قطع شده ولی به محض خوب شدن هوا از سرگرفته می شود. این نکته خیلی مهم باید همیشه یاد زنبوردارها باشد که هر وقت زنبورها کنار آب برای آوردن آن به کندو دیده شدند معنایش اینست که هنوز در جمعیت تخم و لارو وجود دارد. در استان های جنوبی کشور ما که در کنار خلیج فارس و دریای عمان قرار دارند هوا هرگز آنقدر سرد نمی شود که زنبورها به خوشه زمستانی بروند.در این استان ها زنبور عسل  تقریبا وجود ندارد. مدتی است رسم شده که زنبوردار های سایر استان های کشور در زمستان جمعیت هایشان را برای تقویت زمستانی به آنجا حمل می نمایند. ولی نوعی زنبور محلی در بعضی از نقاط آن به صورت وحشی به نام APISFLOREA زندگی می کنند و اهالی از آنها با همان حالت وحشی بهره برداری می نمایند. این نوع از زنبورها در سبزوار و چابهار دیده شده است. از اواخر آبان ماه زنبوردار دیگر کاری با زنبورها و جمعیت آن ندارد.

تصفیه موم ها در زنبورداری آبان ماه

 اگر تاکنون موم ها را ذوب و تصفیه نکرده بیش از این وقت را تلف نکند تا لاروهای پروانه های موم خوار که به انتظار فرصت نشسته اند به جان موم ها افتاده و آن را بخورند. هم در سطح جهانی و هم در کشور ما امروزه نه تهیه جمعیت مسئله است و نه کندو نه ملکه و نه عسل، ولی موم مسئله ایست که تقریبا همه کشورهای جهان گرفتار کمبود آن هستند. تاکنون تا آنجا که مقدور است به زنبوردارها توصیه می شود که فروش عسل با موم به هر دلیلی که باشد خطاست. هر کیلو موم که همراه عسل و به قیمت عسل می فروشند در مقابل باید در بازار همان مقدار موم را به قیمت سه برابر بخرند. این کار از نظر اقتصادی نا معقول است .

چگونگی شناسایی جمعیت های قوی در زنبورداری آبان ماه

در جریان سال زنبوردار هر مقدار عسل که به دفعات از هر یک از کندوهایش محصول گرفته باشد، در شناسنامه تک تک آنها با تاریخ برداشت نوشته است. در زنبورداری آبان ماه هر یک از شناسنامه ها را با کمال دقت بررسی و جمع مقدار عسلش را حساب کرده در شناسنامه می نویسد. با استفاده از شناسنامه ها جمعیت هایی که بیشترین عسل را آورده اند می شناسد و در سال و سال های آینده تنها از همین کندوها بچه چه به صورت طبیعی و چه به صورت مصنوعی می گیرد و تنها به نرهای همین جمعیت های پر محصول اجازه زنده ماندن برای جفتگیری با ملکه هائی که متولد خواهند شد را می دهد.
تا تنها جمعیت های فعال و عسل آورنده اش ازدیاد یابد و از تولید مثل جمعیت های کم محصول و غیر اقتصادی جلوگیری شود. بدین وسیله مقدار محصول زنبورستانش را سال به سال بالا تر می برد.
البته شرایط اصلی کار و موفقیت اینست که در محیطی که کندوها قرار دارند شهد و گرده گل به مقدار زیاد و به مدت هر چه بیشتر وجود داشته باشد. در مناطق کم شهد قوی ترین و بهترین جمعیت ها هم نمی توانند عسل جالبی به کندویشان بیاورند.

شناسایی و تبدیل جمعیت های نیش زن به جمعیت آرام و فعال در زنبورداری آبان ماه

زنبوردار باید جمعیت های نیش زن با استفاده از شناسنامه هایشان بشناسد. جمعیت های نیش زن اغلب از نژادهای مخلوطی بوجود می آیند و معمولا تنها در یک نسل پرمحصولند. در نسل های بعدی مقدار محصولشان به شدت پایین می آید. کار کردن با چنین جمعیت ها مشکل بوده و همیشه همراه با نیش خوردنهای فراوان است. به طوریکه اغلب باعث رو گردان شدن زنبور داران از این شغل می گردد و به اصطلاح معروف عطایشان را به لقایشان می بخشند. به ویژه اگر تعداد جمعیت های نیش زن در زنبورستان زیاد هم باشد. تنها چاره این وضع تعویض ملکه اش با یک ملکه که از یک جمعیتی آرام، خوب و فعال و از نژاد خالص بوجود آمده باشد است. اگر تعویض در اوایل بهار انجام شود جمعیت دو ماه بعدش آرام خواهد شد و اگر در پاییز عملی شود از اواخر اردیبهشت دیگر از نیش زدنشان خبری نخواهد بود.

زنبورداری آبان ماه زمان بسیار مناسبی برای مطالعه زنبوردار است

 زنبورداری آبان ماه تا اوایل اسفند زنبوردار تقریبا بیکار است و وقت کافی برای مطالعه کتاب های قابل اعتماد زنبورداری در اختیار دارد. مطالعه کتاب های خوب برای زنبوردار با ذوق از واجبات کارش در زنبورداری است. بدون مطالعه پیشرفت و بهتر کردن وضع و کار غیرممکن است. زنبورداری امروزه به صورت علمی در آمده و دیگر تنها شغل نیست که از پدر یا همسایه ها یاد گرفته شود. علم است و یاد گرفتن آن تنها یک راه دارد و آن هم مطالعه می باشد و یاد گرفتن راه های اجرای آنها از پدر و یا همسایه ها تنها امور ابتدائی زنبورداری را می توان یاد گرفت. زنبوردار بی مطالعه به ناچار یک عمر در نقطه ای که هست در جا می زند بدون اینکه حتی بفهمد که در حال در جا زدن است.

بهترین زمان برای وزن کردن و آگاهی از کندو ها و یادداشت برداری در زنبورداری آبان ماه است

 از این زمان به بعد وزن کردن هر دو هفته یکبار بدلیل بیکاری برای زنبوردار به راحتی ممکن است. اگر تعداد کندوها زیاد باشد لازم نیست همه آنها را در یک روز وزن کند. می تواند در 2 یا 3 روز این کار را انجام دهد ولی همیشه تاریخ وزن کردن را باید در یادداشت ها قید کند. مقایسه هر بار وزن با وزن قبلی زنبوردار را از وضع داخلی کندوها کم و بیش آگاه می کند. مثلا هرگاه تفاوت وزن یک کندو با وزن دفعه پیش زیاد باشد معنایش اینست که به وسیله جمعیت های دیگر غارت شده است. در این حال زنبوردار پس از یک کنترل سریع با آویزان کردن 2 شان پر از عسل داخل آن و تنگ کردن سوراخ پروازش می تواند جمعیت را از مرگ حتمی از گرسنگی در وسط زمستان نجات دهد.

چکیده کارهای زنبورداری آبان ماه :

• زنبورها در ایران مرکزی و غربی معمولا از نیمه دوم این ماه خوشه زمستانی را تشکیل می دهند و تا اوایل بهار داخل آن به زندگیشان ادامه می دهند.
• زنبورها در استان های جنوبی دریای خزر خیلی از سال ها در زمستان به خوشه نمی روند و ملکه هم  تخم ریزیش را قطع نمی کند.
• هرزمان زنبورها را کنار آب در حال مکیدن دیدید معنایش اینست که در کندو تخم و لارو وجود دارد و ملکه هنوز مشغول تخم ریزی است.
• برخی از زنبورداران کندوهایشان را در زمستان به جنوب ایران کوچ می دهند و از نتیجه اش راضی هم هستند.
• اگر موم ها را تاکنون تصفیه نکرده اید حتما این کار را فوری انجام دهید.
• میزان محصول عسل کندوها را محاسبه و پر محصول ترین جمعیت هایتان را بشناسید.
• ملکه جمعیت های نیش زن را در بهار و یا حالا پیش از آنکه به خوشه روند عوض کنید.
• از مطالعه کتاب های خوب زنبورداری غفلت نکنید.
• وزن کردن هر 15روز یکبار کندوها از مهر ماه تا اول فروردین شما را از  بعضی از پیش آمدهای غیر منتظره داخلی کندوها می تواند آگاه نماید.