درمان عسلی با دکتر زنبور

خرفه در طب سنتی به عنوان تب‌بر، ضدعفونی کننده، ضداسکوربوت (بیماری‌های ناشی از کمبود ویتامین C)، ضد اسپاسم، مدر و ضد کرم استفاده می‌شود.

اگر تاکنون نام گیاه خرفه را نشنیده اید یکی از مهمترین گیاهان دارویی مورد استفاده در جهان را از دست داده اید. خرفه خواص دارویی بسیاری داشته و سرشار از امگا3 و ویتامینهای دیگر است. با رویال همراه باشید تا این گیاه را بیشتر بشناسیم.

گیاه خرفه با اسم علمی Portulaca Oleracea و با نام انگلیسی Purslane از تیره پرتولاکاسه (Portulacaceae) است که برگ‌های گوشتی و بذرهای سیاه ریز دارد. گیاه یک ساله است که حدودا تا ارتفاع 40 سانتی‌متر در مراحل بذردهی می‌رسد.
در خصوص خاستگاه اولیه آن اختلاف نظر وجود دارد، ولی در کشورهای ایران، استرالیا، هند، آفریقای شمالی و آمریکا رشد می‌کند. خرفه برگ‌های گرد کشیده با ساقه گوشتی به رنگ قرمز ارغوانی دارد. گل‌های آن به رنگ زرد در انتهای ساقه تشکیل شده و اوایل روز تا ساعت 9 الی 11 باز می‌ماند.
ریشه گیاه راست است و انشعابات فیبری دارد که می‌تواند به اعماق خاک نفوذ و از رطوبت زیرین خاک استفاده کند.
این گیاه دارویی که معمولاً به صورت خودرو در باغچه منازل، کنار جوی‌ها و در مناطق مرطوب می‌روید، شاید زیاد مورد توجه نباشد اما اکنون کشف‌های مهمی در مورد آن انجام شده که توسط سازمان بهداشت جهانی لقب اکسیر جهانی (Global panacea) به آن داده شده است. این گیاه از سوی این سازمان متداول‌ترین گیاه دارویی مورد استفاده در جهان ذکر شده است. معمولاً قسمت‌های هوایی این گیاه که شامل برگ، ساقه و دانه‌های آن است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در ایران معمولاً کاشته می شود، ولی به طور وحشی نیز در مناطق شمالی ایران در اطراف رشت، لاهیجان، تهران، تفرش، اراک و سایر نواحی می روید.
خرفه به محیطی با نور زیاد و دمای 25درجه سانتی گراد نیاز دارد. خاک مناسب برای رشد و پرورش آن مخلوطی از خاک باغچه، رس و مقداری ماسه است. بذر آن را به طور مستقیم در مزرعه اصلی در ماه های اردیبهشت تا تیرماه می کارند و چون احتیاج به آب زیاد دارد ، آبیاری آن باید به دفعات صورت گیرد.

 

 

خواص خرفه در طب سنتی

• خرفه از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی خیلی سرد و تر و دارای نیروی قابضه است.
• گیاه دارویی خرفه در درمان اختلالات و التهابات مجاری ادراری موثر است.
• در بسیاری از کشورها، این گیاه دارویی را به عنوان سبزی خوراکی در سبزی فروشی‌ها به فروش می‌رسانند و از شیره خرفه و یا له شده برگ‌ها و ساقه آن به صورت موضعی برای رفع درد، تورم و التیام زخم‌های سوختگی، کاهش تورم و آبسه‌ها، گزیدگی نیش حشرات و عقرب گزیدگی استفاده می‌شود.
• این گیاه در مصرف داخلی قطع کننده و بند آورنده خون‌ریزی است و همچنین عصاره ساقه و برگ آن برای درمان بیماری‌های کبدی مفید است.
• از جوشانده این گیاه که آب آن گرفته شده است در معالجه اسهال و برای رفع سرفه، تسکین دردهای سینه و سوزش مجرای ادرار و مثانه و رفع حرارت رحم و سوزش آن استفاده می‌شود.
• همچنین مصرف خوراکی خرفه به عنوان سبزی خام و یا پخته همراه با پیاز و روغن جهت تقویت روده‌ها، قطع اسهال و تب استفاده می‌شود و مصرف خام برگ و ساقه آن به صورت سالاد و همراه با سرکه برای درد کلیه مفید است.
• ضماد ریشه خرفه برای رفع زگیل پوستی استفاده می‌شود.
• ضماد خرفه بر روی پیشانی سبب از بین رفتن سردرد و دردهای میگرنی می‌شود.
• گفتنی است گیاه خرفه در دامپزشکی برای درمان بیماری‌های تب‌دار و برای خنک کردن بدن، دفع سموم و تصفیه خون به صورت پودر و جوشانده استفاده می‌شود.
• این گیاه در بیماران آسمی اثر گشاد کننده مجاری تنفسی و پایین آورنده قند خون را دارد و خاصیت تقویت عضلات قلبی و ضد توموری نیز در آن دیده شده است.
• برگ و ساقه‌ی خرفه مسکن صفرا است و حرارت خون و کبد و معده را تسکین می‌دهد و برای تسکین شدت تب‌های گرم و صفراوی و تسکین عطش و کنترل ترشح ادرار در مورد بیماری دیابت مفید است.
• در مواردی که چرک از سینه آید قطع می‌کند و برای خرد کردن سنگ مثانه و ازدیاد ترشح بول مفید است، یعنی مدر است.
• جویدن برگ آن به مقدار کم، کندی دندان را رفع می‌کند (که از خوردن میوه ترش و یا علت دیگری ایجاد شده باشد) و زیاد جویدن آن کندی دندان ایجاد می‌کند.
• از عصاره آن برای التهاب‌های گرم چشم با مالیدن در محل ملتهب استفاده می‌شود.
• ضماد برگ و ساقه آن با روغن گل سرخ برای تسکین سردردهای گرم و ورم‌های گرم نافع است و با آرد جو برای جرب نافع است.
• ضماد برگ و ساقه آن به تنهایی برای تسکین حرارت اعضا و سوختگی آتش مفید است و اگر بر معده و کبد گذارند برای تسکین حرارت آن‌ها مفید است و اگر با حنا تهیه شود و بر کف دست و پا گذارده شود برای حرارت و پیسی‌های دست و پا در صورت تکرار مفید خواهد بود.
• اشتها را کاهش می‌دهد و اسراف در خوردن آن، نور چشم را نقصان می‌دهد.
• افراد سرد مزاج باید آن را با نعناع و کرفس بخورند.
• خرفه اثرات مفیدی بر انسولین می گذارد بنابراین برای افراد دیابتی مفید می باشد.
• خرفه موجب کاهش میزان لیپیدهای سرم از جمله کلسترول، تری گلیسرید و افزایش HDL می شود.
• اثرات ضداضطرابی این گیاه می‌تواند از طریق تأثیر بر سیستم اعصاب مرکزی و محیطی و یا به علت شل شدن عضلات (در پی یون پتاسیم) باشد، زیرا که این گیاه منبعی غنی از یون پتاسیم است، همچنین محققین اشاره داشته‌اند مکانیسم ضداضطرابی خرفه، ناشی از عملکرد سینرژیک ترکیبات فتوشیمیایی، به خصوص فلاوونوئیدهای موجود در این گیاه است.

 

 

خواص خرفه برای پوست

از مواردی که مدت‌هاست مورد توجه محققین قرارگرفته، استفاده از گیاه خرفه در محصولات آرایشی و بهداشتی است.
خرفه به دلیل داشتن مقادیر فراوان بتاکاروتن باعث زیبایی پوست می‌شود و به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان، اسید آسکوربیک، مس و منگنز تولید کلاژن را تحریک می‌کند و با کاهش تولید چین و چروک در پوست به عنوان گیاه ضد پیری در فرآورده‌های زیبایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
محققین نشان داده‌اند ترپنوئیدهای موجود در خرفه دارای خواص آنتی باکتریال و آنتی نئوپلاستیک است و در درمان سوختگی و بیماری‌های پوست از جمله اگزما و آکنه کاربرد دارد.
علاوه بر مطالب مذکور اشعه اولتراویوله نور خورشید توسط پوست جذب و ترکیبات خطرناکی به نام رادیکال‌های آزاد در آن ایجاد می‌شود. این ترکیبات معمولاً عامل ایجاد سرطان، افت کیفیت و پیری زودرس پوست هستند. گیاه خرفه به دلیل داشتن ترکیبات آنتی‌اکسیدان گوناگون و بسیار مفید نظیر ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن، گلوتاتیون، بتالائین‌ها، کوئرستین و … می‌تواند در خنثی‌سازی و کاهش تولید این رادیکال‌های آزاد و آسیب‌های ناشی از آن‌ها و در نهایت زیبایی و سلامت پوس نقش اساسی را ایفا نماید.

خواص تخم خرفه

• تخم خرفه تصفیه کننده خون و تسکین دهنده‌ی تشنگی است و برای رفع سرفه می‌تواند مفید باشد.
• موجب رفع التهابات گوارشی می شود.
• تقویت کننده قوای عمومی بدن است.
• تخم گیاه خاصیت ضد کرم، به خصوص علیه کرم کدو دارد.
• از تخم خرفه در شیرینی پزی و برای تزئین، به خصوص تزئین شیرینی نان برنجی استفاده می‌شود.

 

 

در مورد خواص خرفه در مدارک فنی منتشره در مغرب زمین چنین آمده است:

• خرفه در چین و هند مصارف دارویی وسیعی دارد. از خرفه به عنوان خنک کننده، نرم کننده، جبران کننده کمی ویتامینC و نیروبخش، التیام دهنده زخم و محلل ورم استفاده می شود.
• در مدارک زیادی خرفه به عنوان مدر معرفی شده است، ولی بررسی های دقیق تر حکما نشان می دهد که:
  1- در مورد اشخاص سالم و اشخاصی که کلیه نرمال دارند، اثر مدر دارد.
  2- در مورد اشخاص با کلیه های ناراحت نیز در مواردی تا حدودی مدر است از جمله در مورد نفری تیس (یا ورم کلیه) و پی لی تیس (ورم کالیس کلیه) تا حدودی مدر است.
• در ده مدرک از مدارک طب سنتی معتبر آمده است که مصرف خرفه برای معالجه خونی نافع است.
• چی یو معتقد است که خرفه برای سه نوع اسهال خونی که در اثر باکتری ایجاد شده مفید است ولی در مورد اسهال خونی آمیبی یا آموبیک دیسانتری بی اثر است.
• الیو معتقد است که مصرف جوشانده خرفه که کاملا ‌خوب پخته شده و آب آن گرفته شده باشد برای معالجه اسهال خونی باسیلی یا باسیلری دیسانتری بدون هیچ عوارض جانبی مفید است.

علف هرزی که روغن می‌شود

اخیراً پژوهشگران موفق به شناسایی قابلیت استفاده از گونه‌ای علف هرز شدند که بنا به گفته آنان می‌تواند از این پس به عنوان منبعی جدید برای استخراج روغن خوراکی به چرخه صنایع غذایی کشور وارد شود. این گیاه ناشناخته خرفه نام دارد که گویا منبعی غنی از اسیدهای چرب غیر اشباع، به خصوص امگا3 تلقی می‌شود. این همان چربی معروفی است که در روغن ماهی یافت می شود و عامل مؤثری برای کاهش کلسترول و فشار خون است و از این نظر که این گیاه را در ردیف گیاهان ارزشمند ضد سرطان و ضد فشار خون قرار می دهد و به علاوه دارای مقدار قابل ملاحظه ای ویتامین c است که آن هم از ضد اکسید کننده ها است و ضد عوامل سرطان زا می باشد.
خرفه در فهرست گیاهان خوراکی نیست و در کشاورزی به عنوان علف هرز شناخته می‌شود، ولی آنچه این گیاه را متمایز می‌کند، وجود اسید چرب امگا3 زیاد در برگ آن (قسمت رویشی) است. حدود 70 درصد اسیدهای چرب تشکیل‌دهنده روغن آن غیر اشباع بوده و حدود 50 درصد آن را تنها اسید چرب امگا3 تشکیل می‌دهد. البته دیگر گیاهان مثل کلزا یا بذر کتان نیز امگا3 دارند، ولی این ماده در بذرهای آن‌ها یافت می‌شود.
استفاده از اسیدهای چرب غیر اشباع موجب کاهش کلسترول خون می‌شود. منبع اصلی اسید چرب امگا3 روغن ماهی است، ولی منابع گیاهی نیز حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع شده‌اند. امروز از گیاهانی مثل بادام زمینی، کلزا، آفتابگردان، ذرت و هسته انگور روغن استخراج می‌شود، ولی از خرفه در دنیا روغن استخراج نمی‌شود.
علاوه بر وجود امگا3 در قسمت رویشی آن، مواد معدنی مثل منیزیم، پتاسیم، کلسیم و همچنین ویتامین ث (16 میلی‌گرم در 100 گرم ماده‌تر) به مقدار زیاد در بافت‌های آن وجود دارد. غنی بودن از اکسیدان‌ها (رنگ قرمز ساقه) از دیگر مزیت‌های این گیاه است. خرفه سرشار از بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین آ)، B1 و B2 نیز می‌باشد.
مقدار روغن در برگ پایین است که بهتر است از برگ‌های آن به صورت تازه خوری به عنوان مناسب‌ترین سبزی و از بذرهای آن که حدود 20 – 15 درصد روغن دارد، به عنوان منبع استحصال روغن استفاده شود. حتی اگر روغن این گیاه با روغن‌های دیگر مخلوط شود، کیفیت آن‌ها را از لحاظ ارزش غذایی افزایش خواهد داد و این امر به سلامت جامعه کمک خواهد کرد.

روش مصرف خرفه

فراموش نکنید ارزش غذایی این سبزی به مراتب بیشتر از بعضی سبزیجات معمول است بنابراین، توصیه به تازه‌خوری برگ‌های این سبزی همراه با ماست یا اضافه کردن چند گرم از آن به سالاد مناسب خواهد بود.
قسمت‌های هوایی جوان گیاه را می‌توان به صورت بورانی نیز استفاده کرد که برای درست کردن بورانی، برگ‌ها و قسمت‌های هوایی این گیاه را با مقداری آب می‌جوشانند، سپس آن‌ها را صاف کرده و به آن مقداری پیازداغ و تخم مرغ اضافه می‌کنند.
مقدار خوراک از آب برگ ساقه آن 40 گرم که با 8 گرم نبات یا شکر مخلوط کرده و خورده می‌شود.

دانه‌های کنجد جزو باستانی‌ترین خوراکی‌های روی کره‌ی زمین هستند. در واقع این گیاه کُهن‌ترین گیاهی است که به‌خاطر دانه‌ها و روغنش کشت می‌شود.

گیاه کنجد، یک گیاه گل‌دار متعلق به خانواده پدالیاسه است. این دانه، بیشترین میزان روغن را درمیان دانه‌ها دارد و طعم آجیلی آن، درصورت بو داده شدن برای چند دقیقه و با حرارت پایین، بیشتر می‌شود. این را می‌توان به صورت خام یا خشک شده یا حتی به صورت تنقلات برشته مصرف کرد.
کنجد در فرهنگ سرزمین‌های شرقی، مدیترانه‌ای و آفریقایی، ارزش بالایی دارد و هزاران سال است که برای خوش‌طعم کردن غذا، تهیه‌ی روغن‌ و تقویت و سلامت پوست از آن استفاده می‌شود. کنجد نسبت به سایر دانه‌ها، بیشترین مقدار چربی را دارد و به‌دلیل طعم فوق‌العاده‌اش، به‌صورت‌های مختلف از جمله ارده، روغن و غیره در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکاتی درباره انواع کنجد

• کنجد خشک برشته را با روغن زیتون، چرخ‌کرده و خمیری به رنگ قهوه‌ای روشن به نام ارده درست می‌کنند که یک دیپ معروف در خاورمیانه است. در اروپا، از دانه کنجد برای ساخت کره گیاهی (مارگارین) استفاده می‌شود.
• بسته به نوع خاک، انواع مختلفی از این گیاه وجود دارد مانند سفید، سیاه و قهوه‌ای.
• کنجد سفید، آهن بیشتری نسبت به نوع سیاه آن دارد و اکثرا به‌عنوان روغن در غذاها مورد استفاده قرارمی‌گیرد.
• کنجد سیاه، خوش‌طعم‌تر است و نسبت به کنجد سفید یا قهوه‌ای، بوی قوی‌تری دارد و ترجیحا در داروسازی به‌کارمی‌رود. این دانه، نسبت به کنجد سفید، 60% کلسیم بیشتری دارد.
• کنجد سفید، بدون پوست است اما کنجد سیاه و قهوه‌ای با پوست هستند.

 

 

ارزش غذایی کنجد

کنجد گیاهی گُلدار و از رده‌ی دولپه‌ای‌هاست. دانه‌های آن حاوی روغن بسیار باارزشی هستند. این دانه‌ها 55 درصد چربی و 20 درصد پروتئین دارند و به همین دلیل یک منبع بسیار غنی از اسیدهای چرب ضروری و بعضی از اسیدهای آمینه‌‌ محسوب می‌شوند.
دانه‌های کنجد دارای 50 تا 60 درصد روغن و دو آنتی‌اکسیدان بسیار مفید از خانواده‌ی لیگنان‌ها به نام‌های سسامین و سسامولین هستند. روغن این گیاه نیز دو ترکیب فنولیک دیگر به نام‌های سسامول و سسامینول دارد که در فرایند تصفیه تشکیل می‌شوند.
روغن کنجد سرشار از اسید لینولئیک و اسید اولئیک است که بخش عمده‌ی آنها گاما-توکوفرول و سایر ایزومرهای ویتامین هستند. اسیدهای آمینه‌ی موجود در آن لیزین، تریپتوفان و متیونین هستند.

یک قاشق غذاخوری از دانه‌های کامل کنجد:

52 کالری
4 گرم چربی
1 گرم کربوهیدرات
2 گرم پروتئین
4 میلی‌گرم مس (18 درصد از نیاز روزانه)
2 میلی‌گرم منگنز (11 درصد از نیاز روزانه)
87 میلی‌گرم کلسیم (9 درصد از نیاز روزانه)
31 میلی‌گرم منیزیم (8 درصد از نیاز روزانه)
3 میلی‌گرم آهن (7 درصد از نیاز روزانه)
57 میلی‌گرم فسفر (6 درصد از نیاز روزانه)
7 میلی‌گرم روی (5 درصد از نیاز روزانه)
1 میلی‌گرم تیامین (5 درصد از نیاز روزانه)

 

 

کنجد علاوه بر مصارف آشپزی ، خواص تغذیه‌ای، پیشگیری‌کننده و درمانی نیز دارد که آن را برای طب سنتی، قابل‌استفاده کرده است. روغن کنجد، منبعی سرشار از فیتونوترینت‌هایی مانند اسیدهای چرب امگا3، آنتی‌اکسیدان‌های فلاونوئیدفنولیک، ویتامین‌ها و فیبر رژیمی است. بنابراین این دانه فواید بسیاری دارد.

می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خواص کنجد این مقاله را مطالعه فرمایید.

کنجد یک منبع خوب از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند آهن، فیبر و منیزیم است:

دانه‌های این گیاه منبع خوبی از املاح گوناگون، فیبر و حتی پروتئین هستند. دو قاشق غذاخوری دانه‌‌ی کامل کنجد حاوی مقدار قابل توجهی آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، مس و منگنز است و همچنین حدود دو گرم فیبر و سه تا چهار گرم پروتئین دارد. دانه‌ی کنجد نسبت به سایر منابع پروتئین مانند مغزها و دانه‌ها، پروتئین بیشتری دارد.

آهن موجود در دانه‌های کنجد در پیشگیری از کمبود آهن، کم‌خونی و اُفت انرژی مؤثر است. همچنین دانه‌های آن می‌توانند مس مورد نیاز بدن برای حفظ سلامت سیستم عصبی، استخوان‌ها و سوخت‌وساز را تأمین کنند.

کنجد جزو مواد غذایی کلسیم‌دار نیز محسوب می‌شود. دانه‌های آن مانند تمام مغزها و دانه‌ها حاوی مقداری ترکیبات ضدتغذیه‌ای (antinutrients) هستند که می‌توانند مانع جذب درصد قابل توجهی از کلسیم در بدن شوند. کلسیم با اگزالیک اسید ترکیب می‌شود و درنتیجه خواص آن کاهش می‌یابد.

برداشتن پوسته‌ی بیرونی دانه‌های کنجد می‌تواند مقدار قابل توجهی از اگزالیک اسید آن را کم کند، اما متأسفانه با انجام این کار بیشترِ کلسیم، فیبر، پتاسیم و آهن آن نیز از دست می‌رود. در برخی از نقاط دنیا مانند ژاپن، خوردن دانه‌های کامل و برشته‌ی کنجد متداول است و بخشی از رژیم غذایی‌ مردم آن مناطق محسوب می‌شود زیرا مصرف دانه‌های این گیاه به این صورت (پوست نکنده، کامل و برشته) می‌تواند به گوارش کلسیم و سایر مواد مغذی کمک کند.

این باور وجود دارد که برشته کردن دانه‌های کنجد در دمای بالا می‌تواند بیشترِ اگزالات آن را از بین ببرد، البته در این فرایند، به چربی‌های حساس موجود در این دانه‌ها، آسیب خواهد رسید. بنابراین این‌طور که به‌نظر می‌رسد مصرف دانه‌های کنجد به شیوه‌های گوناگون، مزایا و معایبی دارد، پس شما روشی را انتخاب کنید که بیشتر می‌پسندید!

تاریخچه کنجد

گفته می‌شود امروزه هزاران نوع از این گیاه در سراسر دنیا وجود دارد که بیشتر آنها وحشی هستند و برداشت نمی‌شوند. کنجد یکی از کُهن‌ترین دانه‌های روغنی است که بشر تاکنون شناخته است. مصریان باستان به آن sesemt می‌گفتند و نام آن در لیست دارویی طومارهای باستانی آنها آمده است.

دانه‌های کنجد را چطور خریداری و مصرف کنیم؟

دانه‌های کنجد در اندازه‌های مختلف و در رنگ‌های سفید، قهوه‌ای طلایی، سیاه، زرد و بژ وجود دارند. دانه‌های سیاه رنگ که بیشتر در چین و آسیای جنوبی کشت می‌شوند، قوی‌ترین طعم و رایحه را دارند و دانه‌های سفید یا بژرنگ، متداول‌تر هستند و در بیشتر مناطق دنیا در دسترس‌اند.

در ملل توسعه یافته، معمولا دانه‌های کنجد غلاف‌گیری می‌شوند و سپس به فروش می‌رسند که به این فرایند، پوسته‌زدایی (decortication) می‌گویند. دانه‌ها را پس از برداشت، تمیز و سبوس‌شان را جدا می‌کنند. یک واقعیت جالب در مورد دانه‌های کنجد این است که معمولا دانه‌هایی که رنگ یکنواختی دارند (مثلا همه سفید هستند)، در نظر مصرف‌کننده کیفیت بهتری دارند و ممکن است با قیمت بالاتری فروخته شوند، اما در حقیقت دانه‌هایی که ترکیبی از چند رنگ هستند، به‌طور طبیعی برداشت می‌شوند، سپس برای جداسازی رنگ‌های مختلف از یک دستگاه عبور می‌کنند و دانه‌های بدرنگ یا بی‌رنگ آنها جدا می‌شود.

دانه‌های جداشده‌ و آنهایی که هنوز نرسیده‌اند، برای تولید روغن کنجد نگهداری می‌شوند. آردی که بعد از استخراج روغن باقی می‌ماند (به آن کنجاله‌ی کنجد می‌گویند) تقریبا 35 تا 50 درصد آن پروتئین است و مقداری هم کربوهیدرات دارد و به همین دلیل یکی از بهترین و مغذی‌ترین خوراک‌های ماکیان و سایر حیوانات اهلی به‌حساب می‌آید.

 

 

کره‌ی کنجد یا ارده (tahini) نیز یک شیوه‌ی بسیار خوب دیگر برای مصرف این گیاه است. اگر به آجیل و مغزها حساسیت دارید، ارده می‌تواند جایگزین مناسبی برای انواع کره‌ی آجیل باشد. ارده یا کره‌ معمولا از دانه‌های برشته‌‌شده‌ی کامل کنجد تهیه می‌شود و به همین علت محصولی است که نسبت به دانه‌های خالص و کامل کنجد، فرآوری بیشتری روی آن انجام شده است که البته همچنان مفید و خوشمزه است. ارده در بعضی از غذاهای کشورهای مدیترانه و خاورمیانه مانند هوموس و باباگانوش وجود دارد. در خیلی از غذاها یا پیش‌غذاهای آسیایی مانند بادمجان کبابی، خوراک کاری و انواع سس نیز از کره‌ی کنجد استفاده می‌شود.

اگر می‌خواهید در خانه از دانه‌های کامل کنجد استفاده کنید می‌توانید آنها را در یک ماهیتابه‌ با حرارت کم تا متوسط برشته کنید تا به رنگ طلایی یا قهوه‌ای درآیند و عطر و بوی آجیلی این دانه‌ها بیشتر شود. فرایند برشته کردن دانه‌های کامل کنجد، تنها چند دقیقه زمان می‌خواهد، پس حواس‌تان باشد تا نسوزند و سیاه نشوند، چون در این صورت بوی ناخوشایندی از آنها بلند می‌شود!

غذا های خوشمزه با کنجد

مطمئنا متداول‌ترین شیوه‌‌‌ی استفاده از دانه‌های کنجد، برشته کردن آنها، تهیه‌ی کره‌ی آن و استفاده از آن در هوموس و سایر پیش‌غذاهای خاورمیانه‌ای است. هوموس، ترکیبی ساده و سالم از نخود، سیر و ارده است و می‌توانید به‌راحتی آن را در خانه درست کنید. باباگانوش هم با بادمجان کبابی و با چاشنی ارده، آبلیمو، سیر و نمک درست می‌شود. می‌توانید به سالادها و سس‌ها، روغن کنجد، اضافه کنید و برای مزه‌دار کردن مرغ و گوشت نیز از روغن آن استفاده کنید. می‌توانید دانه‌های کامل کنجد را به نان‌های خانگی بدون گلوتن‌، نان بیگل و نان همبرگر بیفزایید و با الهام از ایده‌های هندی، یونانی، سیسیلی و فرانسوی، دانه‌های آن را در کیک‌ها و دسرها هم به‌کار ببرید.

خواص کنجد را در این مقاله بررسی خواهیم کرد. با رویال همراه باشید.

کنجد قدیمی‌ترین چاشنی است که بشر می‌شناسد و جزء مغزهاست و معطر است. کنجد، مزه تردی به بسیاری از غذاهای آسیایی و خاورمیانه می‌دهد. خواص کنجد فقط به آشپزی محدود نمی‌شود بلکه این چاشنی مغذی، برای بدن نیز خوب است. دانه کنجد، دارای ترکیبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی است و یکی از سالم‌ترین غذاهای دنیا به‌شمارمی‌آید.

می توانید برای آشنایی بیشتر با این گیاه فوق العاده مقاله ” کنجد ” را مطالعه فرمایید.

خواص کنجد برای کاهش کلسترول

مطالعات جدیدی که روی فیتونوترینت‌‌های موجود در دانه‌های کنجد، مخصوصا اسیدهای چرب و آنتی‌اکسیدان‌ها صورت گرفته است، نشان می‌دهد که دانه‌ها و روغن کنجد، دارای عملکرد فیتواستروژنی هستند و تا حدود بسیار زیادی می‌توانند کلسترول را کاهش بدهند.

دانه‌های کنجد تقریبا در میان تمام مغزها، دانه‌ها، حبوبات و غلات، بیشترین فیتواسترول‌های کاهنده‌ی کلسترول را دارند. فیتواسترول‌ها، ترکیباتی هستند که از نظر ساختاری به کلسترول شباهت دارند. آنها در سیستم گوارش، جای کلسترول را می‌گیرند و به این ترتیب جذب کلسترول در روده‌ها را کاهش می‌دهند و علاوه بر این ، خطر پیشرفت برخی از سرطان‌ها را نیز کاهش می‌دهد. برخی پژوهش‌ها نشان داده است که در بین 27 نوع مغز و دانه‌‌ی مختلف، دانه‌های کنجد (همراه با آرد مغز گندم)، بیشترین فیتواسترول را دارند.

 

 

خواص کنجد برای قلب

تحقیقات نشان داده است که لیگنان‌ها به بهبود وضعیت چربی‌ها کمک می‌کنند و در تنظیم کلسترول و فشار خون مؤثرند. لیگنان‌ها سِرم خون و سطح کلسترول کبد را پایین می‌آورند و به‌طور طبیعی باعث کاهش کلسترول می‌شوند. کنجد دارای ترکیب آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی به‌نام سسامول است که خواص ضد آتروژنیک دارد ، بنابراین سلامت قلبی‌عروقی را افزایش‌می‌دهد. کنجد ، اسید چرب تک‌غیراشباع- اسید اولئیک- فراوانی دارد که به کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب در بدن کمک می‌کند. این ویژگی از خطر بیماری عروق کرونر و سکته جلوگیری‌می‌کند.

بهبود فشار خون

روغن کنجد را یک ضد فشار خون قوی می‌دانند چون می‌تواند به تنظیم فشار خون کمک کند. منیزیم موجود در این روغن به کاهش فشارخون کمک می‌کند. در سال 2006 پژوهشی به‌منظور بررسی تأثیر مصرف روغن کنجد انجام و مشخص شد که کنجد یک خوراکی طبیعی و بسیار مفید است که می‌تواند فشار خون را پایین بیاورد. محققان بعد از پیگیری نشانه‌های مختلف در 32 بیمار مبتلا به فشار خون که در سنین 35 تا 60 سال قرار داشتند و روغن کنجد را به‌عنوان تنها روغن خوراکی مصرفی‌شان به‌مدت 45 روز استفاده کرده بودند، دریافتند روغن کنجد در کاهش فشار خون، کاهش پراکسیددار شدن لیپید و افزایش وضعیت آنتی‌اکسیدانی در بیشتر این بیماران مؤثر بوده است.

خواص کنجد برای دیابت

کنجد، دارای منیزیم و دیگر مواد مغذی است که با دیابت مبارزه‌می‌کنند. استفاده از روغن کنجد به‌عنوان تنها روغن خوراکی، در کاهش فشارخون و گلوکز پلاسما در افراد دیابتی حساس، موثر است.

درمان‌ کم خونی

کنجد، مخصوصا نوع سیاه آن، سرشار از آهن است. بنابراین، به افرادی که دچار کم‌خونی و ضعف هستند، بسیار توصیه‌می‌شود.

سلامت گوارشی

کنجد، به‌دلیل سرشار بودن از فیبر، باعث سلامت دستگاه گوارش و روده بزرگ می‌شود. مقدار بالای فیبر، به عملکرد آرام روده کمک کرده و درنتیجه دفع را آسان کرده و یبوست را کاهش می‌دهد.

تسکین آرتریت روماتوئید

کنجد حاوی مس است، یعنی ماده‌ای معدنی که برای سیستم آنزیم آنتی‌اکسیدان حیاتی است و درد و ورم مربوط به آرتریت را کاهش‌می‌دهد. همچنین، این ماده معدنی، رگ‌های خونی، استخوان‌ها و مفاصل را قوی می‌کند.

سلامت تنفسی

منیزیم موجود در کنجد، با جلوگیری از اسپاسم‌های مسیر جریان هوا، از آسم و دیگر اختلالات تنفسی جلوگیری‌می‌کند.

محافظت در برابر آسیب رادیوتراپی

سسامول موجود در دانه و روغن کنجد، از آسیب‌دیدن DNA توسط رادیوتراپی جلوگیری‌می‌کند. همچنین، این ماده، از واردشدن آسیب به روده‌ها و طحال جلوگیری‌می‌کند.

خواص کنجد برای سلامت دهان و دندان

دانه و روغن کنجد ازطریق رفع پلاک دندانی و سفیدکردن دندان به تقویت سلامت دهان و دندان کمک‌می‌کند. چرخاندن روغن کنجد در دهان، می‌تواند مقدار جهش‌های استرپتوکوکوس را در دندان و بزاق دهان کاهش‌داده و سلامت کلی آن را افزایش‌دهد.

درمان اضطراب

کنجد ، حاوی مواد مغذی متعددی است که خواص کاهش استرس دارند.
ماده معدنی مانند منیزیم و کلسیم، با تنظیم عملکرد ماهیچه- مانند انقباض و انبساط- به عنوان ضد اسپاسم عمل‌می‌کند.
تیامین (ویتامین B1) دارای اثر آرامبخش است که به عملکرد درست اعصاب کمک‌می‌کند. کمبود این ویتامین می‌تواند باعث اسپاسم عضلانی، نوسان خلق‌وخو و افسردگی شود.
تریپتوفان، یک اسیدآمینه ضروری است که در تولید سروتنین نقش‌دارد و سروتنین یک پیام‌رسان عصبی است که درد را کاهش‌داده و الگوی خواب و خلق‌وخو را کاهش‌می‌دهد. ناکافی‌بودن تولید و انتقال سروتونین در مغز می‌تواند باعث اضطراب و افسردگی ‌شود.

 

 

سلامت چشم

با استناد به داروسازی سنتی چینی، ارتباطی قوی میان دستگاه‌های داخلی و بخش‌های خارجی بدن مانند چشم‌ها و کبد وجوددارد.
کبد، خون را ذخیره‌می‌کند و چون شاخه‌ای از کانال‌های کبد به چشم‌ها می‌رود، کبد می‌تواند خون را به چشم‌ها فرستاده و از عملکرد آنها پشتیبانی‌کند.
کنجد سیاه، برای کبد مفید است زیرا خون کبد را افزایش‌داده و بدین‌طریق، چشم‌ها را تغذیه‌می‌کند. تاثیرات درمانی این کنجد به درمان تاری دید و خشکی و خستگی چشم کمک‌می‌کنند.

اثرات ضدالتهابی

استفاده موضعی یا خوراکی از روغن کنجد سیاه می‌تواند به کاهش دردها و شرایط ناشی از التهاب کمک کند. مقدار زیاد مس این روغن به فرد کمک‌می‌کند تا با التهاب ناشی از شرایط تاثیرگذار بر مفاصل، مبارزه‌کند.

تنظیم هورمون‌ها

پژوهش‌ها نشان می‌دهند کنجد می‌تواند روی تولید هورمون‌های جنسی تأثیر مثبتی بگذارد چون موجب سوخت‌وساز بهتر اسیدهای چرب خصوصا در خانم‌های یائسه می‌شود. مطالعه‌ای که نتایج آن در «The Journal of Nutrition» منتشر شده است، نشان می‌دهد هضم کنجد تأثیر مثبتی بر چربی‌های خون و وضعیت آنتی‌اکسیدانی در زنان بزرگسال دارد که درنهایت هورمون‌های جنسی را تحت تأثیر مثبت قرار می‌دهد. سسامین که یکی از لیگنان‌های کنجد است، توسط میکروفلورای روده‌ای به انترولاکتون تبدیل می‌شود که یک ترکیب فیتواستروژنی با عملکرد شِبه استروژنی بالاست. علاوه بر این، سسامین منجر به فعالیت متابولیسمی داخل روده‌ای می‌شود که مشابه همین عملکرد در لیگنان‌های تخم کتان هم یافت شده است.

در این تحقیقات 26 خانم یائسه طی یک دوره‌ی پنج هفته‌ای، روزانه 50 گرم پودر دانه‌ی کنجد مصرف کردند و تأثیر کنجد روی هورمون‌های جنسی، میزان اکسیداسیون و چربی آنها مورد بررسی قرار گرفت. پس از 5 هفته، بهبودهایی در پیوندهای هورمون‌های جنسی سِرم در آنها مشاهده شد و همچنین سطح کلی‌ کلسترول‌شان کاهش و وضعیت آنتی‌اکسیدانی‌شان هم بهتر شده بود. دانه‌های کنجد به‌دلیل غنی بودن از مواد مغذی مهم، پروتئین و چربی‌ها، برای بارداری سالم نیز یک غذای فوق‌العاده محسوب می‌شوند.

خواص کنجد برای مبارزه با سرطان

از خواص کنجد سیاه مبارزه با سرطان است. دانه‌های کنجد همچون تخم کتان، سرشار از لیگنان پستانداران هستند. لیگنان‌های پستانداران که به آنها انترولاکتون و انترودیول می‌گویند توسط میکروفلورا در روده‌ی بزرگ تولید می‌شوند. تحقیقات جدید نشان داده است که این لیگنان‌ها دارای خواص ضدسرطانی هستند و می‌توانند از سرطان روده بزرگ و سرطان سینه پیشگیری کنند. مطالعه‌ای که در سال 2005 توسط دپارتمان علوم غذایی در دانشگاه تورنتو (Toronto) صورت گرفت، تأثیر مصرف 25 گرم دانه‌های سبوسدار کتان و کنجد را در زنان یائسه که در سلامت کامل بودند، طی یک دوره‌ی چهار هفته‌ای مورد بررسی قرار داد. نتایج تست ادرار نشان داد زنانی که این دانه‌ها را مصرف کرده بودند، میزان لیگنان‌های پستانداران‌ در بدن‌ آنها افزایش یافته بود. با توجه به این نتایج، معلوم می‌شود هر دوی این دانه‌ها توسط میکروفلورا در روده‌ی بزرگ، به‌طور مؤثر به انترولاکتون و انترودیول تبدیل شده‌اند و می‌توانند از اکسیداسیون و ابتلا به سرطان روده‌ی بزرگ پیشگیری کنند.

تحقیق دیگری که در سال 2012 صورت گرفت و نتایج آن در نشریه‌ی (The Journal of Nutrition) منتشر شد نیز نشان می‌دهد لیگنان‌های غذایی می‌توانند به‌عنوان درمان طبیعی سرطان عمل کنند و با تضعیف تومور، احتمال سرطان سینه را کاهش بدهند. 611 زن سالم که سرطان سینه نداشتند، لیگنان‌های خاصی مصرف کردند و پس از بررسی وضعیت آنها، مشخص شد که 40 تا 50 درصد کمتر در معرض ابتلا به سرطان سینه بودند.

کمک به چربی سوزی

یکی از خواص کنجد ، چربی سوزی آن است. چربی‌ها با ارسال پیام‌هایی به مغز، در ترشح هورمون‌هایی که به ما احساس سیری می‌دهند، نقش دارند. اساسا، چربی‌های سالم با کاهش گرلین یا همان هورمون گرسنگی، چربی سوزی را بیشتر می‌کنند. ترکیبات فیتوشیمیایی خاصی که در دانه‌های کنجد وجود دارند و بخشی از خانواده‌ی لیگنان‌ها هستند، برای افزایش سوخت‌وساز بدن و افزایش چربی سوزی سودمندند. مطالعه‌ای که روی حیوانات انجام شد نشان می‌دهد دانه‌های کنجد می‌توانند به‌عنوان یک خوراکی چربی سوز بسیار عالی عمل کنند چون لیگنان‌ها مکانیسم‌های مهم کبد را تقویت می‌کنند. این لیگنان‌ها می‌توانند با افزایش فعالیت آنزیم‌های گوناگون کبد که مسئول تجزیه‌ی اسیدهای چرب هستند، چربی سوزی را افزایش بدهند. به همین دلیل است که امروزه مکمل های غذایی متعددی برای چربی سوزی یا بدنسازی در بازار وجود دارند که حاوی عناصر فعال مشتق‌شده از دانه‌های کنجد هستند. البته همیشه بهترین کار این است که از منابع غذایی طبیعی بهره‌مند شویم و از مصرف قرص‌های فرآوری‌شده که می‌توانند خطرناک باشند، اجتناب کنیم.

افزودن چربی‌های مفید و سالم به رژیم غذایی، خصوصا چربی‌های گیاهی مثل تخم شربتی، تخم کتان و تخمه‌‌ی آفتابگردان، یک راه کلیدی برای غلبه بر اعتیاد به شیرینی، کاهش اشتهای مفرط و مبارزه با پُرخوری است.

افزایش جذب مواد مغذی

یکب از خواص کنجد سیاه این است که انرژی را افزایش داده ، مغز را تغذیه و فرآیند پیری را کند می‌کند. مصرف منظم کنجد سیاه می‌تواند به کاهش علائم کمردرد، مفاصل دردناک، سفتی و ضعف مفاصل کمک‌کند.
لیگنان‌های دانه‌های کنجد، ترکیبات مهمی هستند که فعالیت آنتی‌‌اکسیدانی دارند و از این رو به جذب ویتامین E و سایر مواد شیمیایی گیاهی کمک می‌کنند. به‌طورکلی، شما برای جذب ویتامین‌ها و مواد محلول در چربی مانند ویتامین A، ویتامین D و بسیاری از انواع آنتی‌اکسیدان‌ها، به اسیدهای چرب نیاز دارید. مصرف چربی‌های سالمی مانند دانه‌های کنجد، روغن کنجد یا کره‌ی کنجد به‌همراه وعده‌‌های غذایی، می‌تواند به شما کمک کند تا مواد مغذی را به‌خوبی جذب و از آنها استفاده کنید.

سلامت استخوان

کنجد حاوی روی است که تراکم و سلامت استخوان را تقویت‌می‌کند. کمبود این ماده معدنی می‌تواند باعث پوکی استخوان در لگن و ستون فقرات شود. کنجد، منبعی عالی از کلسیم است که ماده معدنی حیاتی برای سلامت استخوان‌هاست.

 

 

خواص کنجد برای پوست:

یکی از مهمترین خواص کنجد آنتی‌اکسیدان قوی است و خواص ضدباکتری و ضدویروسی دارد. روغن کنجد، سرشار از امگا3، کلسیم، منیزیم، فسفر، آهن، ویتامین‌های B و E است که در محصولات زیبایی به‌کاررفته‌اند. در ادامه با فواید کنجد برای پوست آشنا شوید:

خواص درمانی

روغن کنجد، یک عامل ضدالتهاب طبیعی است و خواص درمانی عالی دارد. خواص ضدباکتری آن به خلاصی از پاتوژن‌های پوست مانند استفایلوکوکوس و استرپتوکوکوس و قارچ پوستی مانند قارچ پای ورزشکاران کمک‌می‌کند. روغن کنجد ترکیب‌شده با آب گرم می‌تواند عفونت‌های مخمر واژینال را کنترل‌کند.

درمان آفتاب سوختگی

اگر روغن کنجد پس از مواجهه با باد یا آفتاب استفاده‌شود، می‌تواند برنزگی ناشی از آفتاب را درمان‌کند. این روغن، از آسیب اشعه‌های مضر فرابنفش به پوست جلوگیری‌‌کرده و درنتیجه مانع از بروز چین‌وچروک و تجمع رنگدانه می‌شود. استفاده منظم از روغن کنجد، خطر سرطان پوست را به‌طرز قابل‌توجهی کاهش‌داده و دربرابر اثرات کلر استخرهای آبی، از بدن محافظت‌می‌کند.

سم‌زدای پوست

آنتی‌اکسیدان‌های موجود در روغن کنجد به سم‌زدایی پوست شما کمک می‌کند. زمانی‌ که این روغن بر پوست گذاشته‌شود، مولکول‌های این روغن، سموم حل‌شدنی در روغن که با آب گرم و صابون شسته‌می‌شوند را جذب‌می‌کنند.

نصف فنجان روغن کنجد را با نصف فنجان سرکه سیب و یک‌‌چهارم فنجان آب ترکیب‌کنید.
این کار را باید هرشب، بعد از آب‌زدن به صورت انجام داد.
شما باید روغن کنجد را در رژیم زیبایی‌تان بگنجانید.

مفید برای نوزادان

پوست نوزاد، مخصوصا قسمت‌هایی که با پوشک پوشیده‌می‌شوند، معمولا به‌دلیل اسیدیته مواد دفعی، دچار جوش می‌شود. روغن کنجد، دربرابر این جوش‌ها، از پوست نوزاد محافظت‌می‌کند. گذاشتن روغن کنجد بر بینی و گوش‌ها، مانع پاتوژن‌های پوست می‌شود. این روغن با خشکی پوست نیز مبارزه‌می‌کند.

پوست درخشان

روغن کنجد می‌تواند پوست‌تان را درخشان‌کند. این روغن، با نرم‌کردن پوست، انعطاف‌پذیری آن را حفظ‌کرده و بریدگی‌ها، خراش‌ها و زخم‌های ساده را درمان‌می‌کند.
روغن کنجد به سفت‌کردن پوست صورت، مخصوصا نواحی اطراف بینی کمک‌می‌کند و بزرگ‌شدن منافذ پوست را کنترل‌می‌کند.
این روغن، بیرون‌زدگی‌ها (مانند جوش) را کنترل‌کرده و سمومی که به سطح پوست و منافذ رسیده‌اند را خنثی‌می‌کند.

صورت‌تان را با روغن کنجد ماساژداده و قبل از شستن با آب گرم، صورت را با برنج یا پودر بیسان (آرد نخود هندی) اسکراب‌کنید.
در آخر، برای بستن منافذ پوست، به صورت‌تان آب سرد بزنید.

درمان ترک پاشنه پا

اگر دچار ترک یا درد پا هستید، می‌توانید هرشب قبل از خواب، روغن کنجد را بر پاها زده و جوراب پنبه‌ای پاکنید. برای داشتن پوستی نرم و انعطاف‌پذیر در پا، باید این کار را چندروز انجام‌داد.

 

 

خواص کنجد برای مو:

کنجد، سرشار از ویتامین‌ها، مواد مغذی و معدنی است که برای حفظ سلامت پوست سر و موها حیاتی هستند. درست مانند پوست، روغن کنجد، اثرات مفیدی بر پوست سرتان داشته و با مشکلات متعدد پوست سر مبارزه‌می‌کند. در ادامه با فواید کنجد برای مو آشنا شوید:

افزایش‌ رشد مو

کنجد حاوی اسیدهای چرب مانند امگا3، امگا6 و امگا9 است که رشد مو را افزایش‌می‌دهند. روغن کنجد، با تغذیه، نرم‌کردن و سلامت پوست سر، رشد مو را تحریک‌می‌کند. با ماساژ منظم با روغن کنجد گرم، این روغن به پوست سرتان نفوذکرده و درنتیجه، گردش خون را افزایش‌می‌دهد. این روغن مانند یک ویتامین مایع است که ریشه‌ها و ساقه مو را تغذیه‌می‌کند.

جلوگیری از مشکلات پوست سر

کنجد سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و مواد مغذی است که برای سلامت پوست سر مفیدند. ماساژ پوست سر با روغن کنجد، با خشکی، پوسته‌پوسته‌شدن و منافذ بسته که عامل نازکی و ریزش مو هستند، مبارزه‌می‌کند. همچنین، خواص ضدقارچی، ضدباکتری و ضدالتهابی این روغن به درمان عفونت‌های پوست سر و شوره کمک‌کرده و تحریک‌پذیری پوست سر را کاهش‌می‌دهد.

ضدآفتاب طبیعی

روغن کنجد، با محافظت از مو دربرابر اثرات آسیب‌رسان اشعه فرابنفش آفتاب و آلودگی، مانند ضدآفتابی طبیعی برای موها عمل‌می‌کند.

نرم کنندگی عمیق

روغن کنجد، برای موهای خشک، آسیب‌دیده، موخوره یا موهایی که تحت‌تاثیر شیمی‌درمانی بوده‌اند، مانند یک نرم‌کننده عمیق عمل‌می‌کند. این روغن، رطوبت ازدست‌رفته را برگردانده و ساقه مو را تقویت‌می‌کند و باعث‌می‌شود موی خشک و آسیب‌دیده، جلا، حجم، انعطاف‌پذیری و نرمی خود را بازیابد.

خواص تیره کننده مو

روغن کنجد، به داشتن خواص تیره‌کننده مو معروف است و همین ویژگی، آن را برای افرادی که به سفیدی موی زودرس دچارند، مفید می‌کند. این روغن می‌تواند با روغن‌های حامل مانند روغن زیتون یا روغن بادام به‌کاررود تا حداکثر فایده را داشته‌باشد.

تأثیرات و عوارض جانبی مصرف کنجد

کنجد هم مانند سایر مغزها و خوراکی‌ها موجب بروز واکنش‌های حساسیتی در برخی از افراد می‌شود. تعدادی از آزمایش‌ها نشان داده است که حساسیت نسبت به کنجد رو به افزایش است و دلیل آن می‌تواند آلودگی متقاطع در اثر تماس با سایر مغزها، دانه‌ها و فرایندهای کارخانه‌ای باشد. افرادی که به‌سختی می‌توانند مغزها و دانه‌هایی مانند کتان و تخم شربتی را هضم کنند، بهتر است دانه‌های کنجد را بااحتیاط مصرف کنند.

همان‌طور که گفته شد، دانه‌های کنجد دارای اگزالات هستند و بیشتر کلسیم موجود در پوسته‌ی این دانه‌ها، به شکل کلسیم اگزالات است. بیشتر ارده‌هایی که در فروشگاه‌ها وجود دارند، اغلب از دانه‌های بدون سبوس درست شده‌اند، این محصولات اگر به‌اندازه‌ مصرف شوند عموما بی‌خطر هستند، اما باید بدانید که سبوس این دانه‌ها اگزالات بیشتری دارد و می‌تواند برخی از بیماری‌ها (مانند نقرس) را تشدید کند. می‌توانید با توجه به رنگ و طعم ارده، سبوسدار بودن یا نبودن آن را تشخیص بدهید. ارده‌ی تهیه‌شده از دانه‌های کامل و سبوسدار کنجد، تیره‌تر و طعم آن نیز تلخ‌تر از نمونه‌های بدون سبوس آن است.

افرادی که به بیماری ویلسون مبتلا هستند باید از مصرف زیاد دانه‌های کنجد به‌دلیل دارا بودن مس اجتناب کنند. بیماری ویلسون یک ناهنجاری ژنتیکی است که باعث تجمع مس در کبد می‌شود.

عسل ارده دارویی شفابخش برای تمامی بیماری‌های ناشی از سرد شدن مزاج بدن است. در ادامه با خواص عسل ارده برای سلامتی آشنا شوید.

افرادی که بلغمی مزاج هستند و دارای طبع سرد و ترند، در فصل زمستان احساس سرمای بیشتری می کنند؛ این افراد باید از مواد غذایی گرم مثل عسل ارده و شیره استفاده کنند.
فصل تابستان دارای مزاج گرم و خشک است به همین دلیل افرادی که دارای طبع صفراوی هستند در این فصل شدیداً دچار بحران جسمی و روحی می شوند. صفراوی مزاج ها تحمل گرمای تابستان را ندارند و این افراد در تابستان نباید از مواد غذایی گرم و خشک استفاده کنند و بهتر است از غذاهای با طبع سرد و تر بیشتر مصرف کنند تا به اصطلاح جگر مصرف کننده خنک شود.

ارده چیست

ارده از تفت دادن (کنجد بو داده) و کوبیده شدن دانه‌های کنجد بدون پوست به دست می آید و به صورت مایعی غلیظ میباشد. ارده به تنهایی میتواند یک وعده غذایی مقوی محسوب شود، همچنین از آن در تهیه برخی غذاها، حلوا، دسر، سس و شیرینی نیز استفاده میشود. ارده بخش مهمی از خواص کنجد را با خود به همراه دارد و ارزش غذایی آن از روغن کنجد به مراتب بیشتر است چرا که روغن کنجد تنها حاوی ویتامین‌ها و چربی موجود در کنجد است، در صورتی که در ارده سایر مواد مغذی موجود در این دانه‌ها نیز وجود دارد، به ویژه اگر همراه با عسل، شیره انگور و شیره خرما خورده شود، خواص آن برای سلامتی چندین برابر میگردد.

می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله های ” کنجد دانه ای سرشار از روغن های مفید ” و ” خواص کنجد ” را مطالعه کنید.

 

 

ارزش غذایی ارده

ارده سرشار از اسید های چرب غیر اشباعی نظیر امگا 3، امگا 6 و امگا 9 است. همچنین از 4/42 درصد اسید اولئیک، 7/39 درصد اسیدلینولئیک، 8/9 درصد اسید پالمتیک و 4/6 درصد استئاریک اسید تشکیل شده است. ارده از نظر اسیدهای آمینه سولفوردار و تریپتوفان نیز غنی می‌باشد.

خواص عسل ارده

مصرف این دو ماده غذایی مفید و پرخاصیت باعث تقویت عمومی بدن میشود. برخی از مهمترین خواص عسل ارده به شرح زیر میباشد:

• مصرف ارده فشار خون بالا را کاهش می‌دهد.
• از فواید عسل ارده کمک به درمان روماتیسم، آرتروز و بیماری‌های مفصلی است. ارده سرشار از کلسیم است و مصرف آن برای سلامت و استحکام استخوانها مفید میباشد.
• عسل ارده یک وعده غذایی بسیار مناسب برای فصل زمستان که بدن به انرژی بیشتری برای گرم کردن خود احتیاج دارد، است و باعث افزایش انرژی بدن میشود. همچنین مواد موجود در عسل باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شده و از ابتلا به بسیاری از بیماری ها پیشگیری میکند.
• مخلوط عسل ارده به کاهش کلسترول بد خون کمک میکند و مصرف متعادل آن برای بیماران قلبی عروقی مفید میباشد.
• مصرف عسل ارده به درمان و پیشگیری از کم خونی کمک میکند و غذایی بسیار مفید برای زنان و دختران است.
• از خواص عسل ارده برای کودکان بالا بردن قدرت یادگیری، تقویت حافظه، تامین انرژی مورد نیاز بدن و کمک به رشد بهتر است.
• در طب سنتی از ارده برای درمان اختلالات کبد و کلیه استفاده می شود.
• تقویت قوای جسمانی و نیروی جنسی از دیگر فواید مصرف عسل ارده است.
• ارده نرم کننده ورم‌های سفت داخلی است و دمل ها را نیز نرم می‌کند و مسکن درد آن است، همچنین استفاده موضعی از آن نیز همین خاصیت را دارد.
• آنتی‌اکسیدان‌های فراوان موجود در این دو ماده غذایی، می‌توانند عاملی برای پیشگیری از سرطان در بدن محسوب شوند.
• به طورکلی استفاده روزانه از عسل ارده در رژیم غذایی، برای درمان و برطرف کردن بی‌حسی و کرختی مفید است. همچنین مصرف این دو ماده مفید غذایی با هم، باعث گرم شدن بدن شده و از این رو دارویی شفابخش برای تمامی بیماری‌های ناشی از سرد شدن مزاج بدن است.

 

 

مضرات ارده ( موارد احتیاطی و منع مصرف ) :

با وجود گسترده بودن خواص عسل ارده ، این ماده غذایی سرشار از چربی است و کالری بالایی دارد، لذا افراد چاق و دارای اضافه وزن، همچنین افراد مبتلا به دیابت بایستی در مصرف آن احتیاط کنند.
همانطور که ذکر شد ارده سرشار از اسیدهای چرب اشباع نشده است که در معرض هوای گرم به سرعت اکسید شده و فاسد میشوند، لذا بایستی ارده را در محل خشک و خنک نگهداری کرد.
زیاده‌روی در مصرف عسل ارده در افراد با مزاج گرم صفراوی باعث غلیظ شدن صفرا و بروز جوش در صورت و بدن میشود.
ارده به لحاظ هضم سنگین ست و افراط در مصرف آن برای افراد با معده ضعیف مناسب نیست.

خارشتر یکی از گیاهانی است که برای لاغری از آن استفاده می شود و ریشه آن در تقویت سیستم دفاعی بدن موثر است.

گیاه خارشتر چیست

خارشُتُر یا آدور (نام علمی Alhagi maurorum) گیاهی است پایا از خانواده باقلائیان (Papilionaceae یا Fabaceae) از زیرخانواده باقالاها (Faboideae) و یکی از بنشن‌ها بشمار می‌رود. نام دیگر آن علف ترنجبین است.

این گیاه یکی از علوفه‌های خوراکی برای دام ها به ویژه بز و شتر است. این گیاه در مقابل سرما مقاوم است و دارای ریشه عمیق می باشد و به آب کمی نیاز دارد. خارشتر برای گیاهانی مانند غلات و چغندر به عنوان علف هرز بشمار می‌آید.

ریشه های خارشتر گاه تا ژرفای 5 تا 7 متر هم می‌رسند. میوه آن را ترنجبین (تَراَنگَبین) می‌نامند که به معنی عسل تازه است. این گیاه در شوره‌زارهای ایران، عربستان، صحرای سینا، سوریه و هند و پاکستان تا ارتفاع 400 متری از سطح دریا می‌روید. ریشه خارشتر بسیار عمیق، قوی و گسترده است تا کاملا به آب دسترسی داشته باشد؛ به‌طوری‌که یکی از عوامل تخریب بناهای باستانی به‌شمار می‌رود. این گیاه معمولا در بیابان‌ها ومناطق کویری می‌روید؛ ‌اما به‌صورت یک علف‌هرز سِمِج در اکثر مزارع، باغ‌ها و زمین‌های دست‌ورزی‌شده، به‌سرعت گسترش پیدا می‌کند و حتی گاهی آسفالت را نیز شکافته و از آن سر بَر می‌آورد.

 

 

خارشتر ، گیاهی است چندساله به ارتفاع 20 تا 120سانتی‌متر و دارای شاخه‌های متعدد خاردار به‌رنگ سبز تا سبز مات. طول خارها، از 1 تا 6سانتی‌متر متغیر بوده و زاویه آنها، تقریبا راست است. برگ‌ها، بیضی‌شکل به‌طول10 تا 15 و عرض3 تا 5 میلی‌متر و گُل‌ها، که معمولا در محور خارها و به‌تعداد 2 تا 8عدد در هر خار ظاهر می‌شوند، به‌رنگ قرمز ارغوانی تا جگری هستند. کاسه گُل، بدون کُرک است و میوه، به‌صورت نیام دانه‌تسبیحی، حاوی 4 تا 7دانه می‌باشد. سطح نیام، صاف یا دارای خارهای کوتاه است. در دنیا، 12گونه خارشتر وجود دارد که فقط 2گونه آن در ایران می‌روید. گونه غالب در ایران، Alhagi maurorum است که شرح گیاهشناسی آن، در بالا آورده شد؛ اما گونه‌ای دیگر به‌نام Alhagi graecorum نیز در جنوب و جنوب‌غربی ایران می‌روید که قدّی کوتاه‌تر، خارهای انبوه‌تر، کاسه گُل کاملا دندانه‌دار، میوه پوشیده از کرک‌های ابریشمی فشرده و نیامی تقریبا دانه‌تسبیحی دارد. این گیاه را پیش‌تر به‌نام Alhagi manifera می‌شناختند. خارشترِ غالب یا Alhagi maurorum، دارای اسامی قبلی و مترادف A. persarum ، A. camelorum و A. pseudalhagi بوده است. نام‌های دیگر فارسی خارشتر عبارت است از خاراشتر، خاربز و علف ترنجبین، که در گناباد به آن خرنگبین (خارانگبین) می‌گویند. نام عربی این گیاه، الحاج است که نام علمی گیاه، Alhagi نیز از همین واژه گرفته شده است. واژه camelorum نیز به زبان لاتین، به معنی شتر است.

جالب است بدانیم هرچند خارشتر ، مورد تعلیف شتر و بُز قرار می‌گیرد و زنبور عسل نیز به گُل‌های آن علاقه دارد، اما تنها در بعضی زیست‌بوم‌های خاص و در صورت وجود و فعالیت حشره‌ای خاص می‌تواند ترنجبین تولید کند.

خواص خارشتر

• استرس : خارشتر گیاهی است آرامبخش و برطرف کننده استرس و اضطراب که معمولا برای افرادی که از مشکلات روحی و ضعف اعصاب رنج می برند ، دم نوش ان مفید واقع می شود و حتی برای درمان بی خوابی نیز می توان از ان استفاده کرد .
• درمان ایدز و تقویت سیستم دفاعی بدن : مواد موجود در ریشه خارشتر می‌تواند در تقویت سیستم دفاعی بدن موثر واقع شود و لذا گزینه مناسبی برای درمان و مهار بیماری ایدز به شمار می‌رود.
• رفع صفرا
• ادرارآور : از خواص خارشتر معرق بودن آن است و لذا از جوشانده آن به عنوان مدر و مسهل بهره می‌برند.
• جلوگیری از اضافه وزن و چاقی : هر بار نصف لیوان عرق خارشتر با نصف لیوان آب مخلوط و میل شود.
• رفع رسوبات کلیه : نوشیدن سه لیوان عرق خارشتر در روز، موجب رفع رسوبات و جلوگیری از سنگ کلیه می‌شود.
• خاصیت چربی سوزی
• درمان روماتیسم : مالیدن روغن برگ‌های خارشتر
• التیام دهنده و ترمیم کننده جراحات و زخم‌ها : استفاده از خاکستر خارشتر
• ضد سیاه سرفه، تب و لرز
• التیام دهنده بواسیر و زخم‌های مقعدی : استفاده از ضماد گیاه خارشتر
• کبد چرب : عرق گیاهی شاه تره ، خارشتر و کاسنی از جمله داروهای گیاهی موثر در کنترل و درمان کبد چرب به شمار می آیند. این نوشیدنی های گیاهی از آنجا که طبعی سرد و تر دارند موجب کاهش میزان کلسترول خون می شوند و در عین حال به پاکسازی کبد و بدن از سموم و مواد زائد هم کمک می کنند.

 

 

طبیعت خارشتر از نظر حکمای طبّ سنتی، خیلی گرم و خشک است و به عنوان مُدرّ و مُسهِل از آن بهره می‌برند. بر طبق تحقیقات جدید مشخص شده است که مواد موجود در ریشه این گیاه می‌تواند در تقویت سیستم دفاعی بدن مؤثر واقع شود و لذا گزینه مناسبی برای درمان و مهار بیماری ایدز به‌شمار می رود.
برخلاف باور رایج و برخی مطالب مکتوب و مجازی، عرق خارشتر هیچ تأثیری در از‌بین بردن سنگ‌های کلیوی و مثانه ندارد. بر همین اساس، بر طبق تحقیقاتی که به سرپرستی آقای دکتر ایرج افتخار شاهرودی، پزشک متخصص کلیه و مجاری ادراری انجام شده است، تأثیر عرق خارشتر بر دفع سنگ‌های کلیه و مثانه، به لحاظ علمی تأیید نشده است.

روش و مقدار مصرف خارشتر

برای بهره مندی از خواص خارشتر ، آن را به صورت دم کرده یا جوشانده یا از طریق تقطیر عرق گیاه و به خصوص عرق ریشه آن مصرف می‌شود.

سه نوبت در روز هر نوبت 1 قاشق غذاخوری از پودر گیاه را داخل یک لیوان آب جوش دم کرده و پس از 15 دقیقه آن را صاف و قبل از غذا میل شود.

برای استفاده از دم کرده آن 20 تا 50 گرم از ان را در یک لیتر آب جوش دم کرده و هر روز چند بار هر دفعه یک فنجان از آب صاف کرده آن را بنوشید.

استعمال به شکل ضماد : مالیدن کوبیده شاخه و برگ و ریشه آن در سرکه پرورده برای تسکین دردها مفید است.